13 lat z krzemem

Od 2010 r. w Sahryniu na Zamojszczyźnie prowadzone są badania nad aplikacją dolistną różnych form krzemu w uprawie buraka cukrowego. Ich wyniki dowodzą, że zabieg ten ma korzystny wpływ na plon cukru, ale jego efektywność jest zmienna w poszczególnych latach.

W ciągu 13 lat badań, czyli tylko nieco krócej, niż funkcjonuje „Nowoczesna Uprawa”, w tej samej lokalizacji przebadano większość dostępnych na rynku produktów dolistnych zawierających krzem. Rozpoczynano od prostych kombinacji, które w kolejnych latach rozbudowywano. O działaniu krzemu wiemy coraz więcej, ale wciąż zbyt mało.

Zwiększa plon korzeni

Głównym celem produkcji buraka cukrowego jest maksymalizacja plonu korzeni, bo ma on największy wpływ na plon biologiczny i technologiczny cukru. Znacznie mniejszy ma zawartość cukru, a możliwości jej modyfikacji przez producenta są stosunkowo niewielkie. Największy wpływ na zawartość cukru ma przebieg warunków pogodowych i odmiana, a z zabiegów agrotechnicznych nawożenie, głównie azotem, oraz ochrona przed chwościkiem buraka. Na podstawie dotychczasowych badań własnych mogę stwierdzić, że stosowanie dolistne produktów zawierających krzem nie wpływa istotnie na jakość technologiczną korzeni buraka). Pod tym pojęciem rozumie się zawartość cukru i składników melasotwórczych: azotu a-aminowego, potasu i sodu. W poszczególnych latach w badanych kombinacjach obserwuje się co prawda pewne niewielkie zmiany zawartości cukru w górę lub w dół, ale po uśrednieniu jej wartość praktycznie się nie zmienia w stosunku do wariantu kontrolnego (niestosowania dolistnego produktów z krzemem). To dobra informacja dla plantatorów, bo oznacza, że zabieg ten nie obniża zawartości cukru, chociaż byłoby lepiej, gdyby zwiększał.

Badania w Sahryniu obejmowały nie tylko ocenę plonu korzeni i ich jakości technologicznej, a dodatkowo także plonu liści, ale również cech fizjologicznych roślin oraz składu chemicznego liści i korzeni. Stwierdzono, że aplikacja dolistna produktów zawierających krzem ma wpływ na absorpcję fotosyntetycznie aktywnej radiacji (z ang. PAR), czyli promieniowania wykorzystywanego przez rośliny w procesie fotosyntezy, wskaźnik powierzchni liści (z ang. LAI) oraz znormalizowany różnicowy wskaźnik wegetacji (z ang. NDVI).

Który krzem jest lepszy?

Używane w praktyce rolniczej hasło „krzem” nic nie mówi. Dostępne na rynku produkty zawierają ten pierwiastek w bardzo różnych formach (stabilizowany kwas ortokrzemowy, krzemiany potasu, sodu i wapnia, nanokrzemionka). Mało tego, zawierają także inne pierwiastki. Ponieważ krzem nie jest zaliczany ani do makro-, ani do mikroelementów, to aby mógł być oferowany w nawozach dolistnych, musi w produkcie być chociaż jeden z tych składników. Najczęściej jest to z makroelementów potas lub wapń.

tekst i fot. dr hab. inż. Arkadiusz Artyszak, prof. SGGW

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 09/2022 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”