Chronić kłos przed fuzariozą

Początkowe objawy związane z występowaniem fuzariozy kłosów to małe, jakby nasiąknięte wodą brązowe plamy występujące na środku plewy, a także bielenie pojedynczych plewek i kłosków.

Fuzarioza kłosów jest jedną z najgroźniejszych chorób zbóż. Może występować na wszystkich gatunkach roślin zbożowych. Sprawcami tej choroby są różne gatunki grzybów z rodzaju Fusarium: Fusarium culmorum, F. graminearum, F. avenaceum oraz rzadziej F. nivale. Każdy z nich ma trochę inne wymagania klimatyczne. Rejony charakteryzujące się umiarkowaną temperaturą sprzyjają występowaniu F. culmorum, a w rejonach o cieplejszym klimacie bardziej powszechna jest obecność F. graminearum.

Wzrost nasilenia choroby

Zmiany klimatyczne wpływają na powstanie sprzyjających warunków dla występowania chorób roślin uprawnych, co oznacza także wzrost nasilenia występowania fuzarioz. Łagodne zimy pozwalają na lepsze przezimowanie materiału infekcyjnego, a cieplejsze okresy wegetacji stwarzają korzystne warunki dla rozwoju infekcji. Uproszczenie uprawy gleby powoduje pozostawianie resztek pożniwnych, na których patogeny mogą długo przetrwać. Wiosną na resztkach roślinnych rozwija się obficie grzybnia, na której tworzą się liczne zarodniki. To one infekują wschodzące rośliny.

Silne występowanie porażenia Fusarium spp. na wschodzących zbożach oraz podstawach źdźbła wpływa na porażenie górnych organów. Nawet jeśli roślina przetrwa porażenie w okresie wschodów, to na źdźbłach pojawią się brązowe plamy i smugi. Warunki wysokiej wilgotności sprzyjają powstawaniu zarodników na zakażonych źdźbłach. Zarodniki te wraz z rozpryskującymi się kroplami deszczu mogą być przenoszone bezpośrednio na kłosy lub pośrednio z udziałem już rozwiniętych liści, wywołując fuzariozę liści i następnie kłosów.

Newralgiczny moment

Kłosy pszenicy są najbardziej wrażliwe na infekcję podczas kwitnienia. Potwierdzone jest zjawisko stymulacji kiełkowania zarodników grzybów z rodzaju Fusarium przez pyłek. Jeśli po infekcji dłużej się utrzymuje wilgotna pogoda, to można się spodziewać silnego wystąpienia fuzariozy kłosów. Wtórna infekcja jest możliwa po wczesnym wystąpieniu choroby. Jednak po kwitnieniu kłosy pszenicy stają się bardziej odporne. Do infekcji kłosów może dochodzić poprzez różne uszkodzenia mechaniczne tkanek, np. w następstwie żerowania szkodników.

prof. Mariola Głazek

Aleksandra Ruczaj

Instytut Ochrony Roślin – PIB, Oddział Sośnicowice

fot. Mączyńska

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 05/2019 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”