Jak prawidłowo zakiszać?

Zebrane ziarno kukurydzy zawiera 25-40% wody, w zależności od odmiany i pogody. Wilgotne ziarno jest bardzo szybko porażane przez bakterie i pleśnie. Wysypane na pryzmę, po upływie jednej doby może zagrzać się nawet do 50°C. Dlatego po zbiorze musi być poddane natychmiastowej konserwacji. Jedną z metod jest zakiszanie.

W zależności od techniki zbioru kukurydzy ziarnowej uzyskuje się następujące pasze: ziarno, kolby częściowo odkoszulkowane (CCM) i kolby nieodkoszulkowane (LKS). Różnią się one składem chemicznym i wartością pokarmową (tab. 1.).

Nie za mokre, ale i niezbyt suche

Ziarno kukurydzy przeznaczone do zakiszania powinno zawierać około 65% suchej masy. W przypadku kiszenia zbyt wilgotnego ziarna może dojść do gwałtownego przebiegu procesu fermentacji i dużych strat energii. Do zakiszania nie nadaje się ziarno kukurydzy zawierające powyżej 75% suchej masy, bo zbyt suche źle się ugniata, co utrudnia całkowite usunięcie powietrza z zakiszanej biomasy i w tych miejscach rozwijają się grzyby pleśniowe, które pogarszają jakość kiszonki. Dlatego przed ubiciem suche ziarno należy zwilżyć serwatką lub wodą. Wilgotność zakiszanego surowca, przy prawidłowym rozdrobnieniu, ma wpływ na gęstość kiszonki z ziarna (tab. 2.).

Dobrze rozdrobnić

W przypadku ziarna przeznaczonego na kiszonkę bardzo ważne jest jak najszybsze jego rozdrobnienie i ścisłe ułożenie na pryzmie, w rękawie foliowym, silosie lub w workach foliowych (big-bagach), a następnie szczelne okrycie. Stopień rozdrobnienia powinien być taki, aby ziarno miało konsystencję grubej kaszy. Najlepiej nadają się do tego rozdrabniacze bijakowe. Uzasadnione jest gniecenie ziarna przed zakiszaniem, a nie jego rozdrobnienie na miazgę, ponieważ zostaje wówczas zachowana prawidłowa struktura paszy dla krów mlecznych. Ziarno gniecione jest wolniej rozkładane w żwaczu, tym samym więcej nierozłożonej skrobi dostaje się do dwunastnicy, dzięki czemu lepsze jest wykorzystanie energii przez krowę. Obecnie są już techniczne możliwości gniecenia ziarna podczas ładowania go do rękawa foliowego. Elementy zgniatające są montowane w prasach silosowych. Takie urządzenia składają się z kosza zasypowego i prasy gniotąco-kiszącej. Ziarno jest gniecione przez walce o regulowanej szerokości szczeliny pomiędzy nimi, co pozwala na uzyskanie wymaganej struktury paszy. Po upływie około 4 tygodni kiszonka nadaje się do skarmiania.

Z dodatkiem kwasów organicznych

Do konserwowania wilgotnego całego ziarna kukurydzy wykorzystywane są kwasy organiczne, jak: propionowy, octowy, mrówkowy. Najczęściej stosowany jest kwas propionowy, jako najbardziej skuteczny w hamowaniu rozwoju grzybów pleśniowych i drożdży.

tekst i fot. prof. dr hab. Piotr Szulc 

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 10/2021 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”