Strategiczny dla zbóż jarych zabieg T-1

Pierwszy krok w ochronie zbóż jarych to użycie zaprawionego materiału siewnego. W dalszej kolejności ważne jest przeprowadzenie zabiegu opryskiwania fungicydem w terminie T-1. Jest on szczególnie ważny w przypadku pszenic jakościowych i jęczmienia przeznaczonego na cele browarnicze.

Powierzchnia uprawy zbóż jarych jest bardzo duża. Jęczmień jary uprawia się na ok. 800 tys. ha, pszenicę jarą na ok. 500 tys. ha. Zagrożeniem dla zbóż jarych są choroby, spośród których największe znaczenie mają: mączniak prawdziwy zbóż i traw, rdza żółta, rdza brunatna, septorioza paskowana liści pszenicy, septorioza plew, brunatna plamistość liści (DTR) i fuzarioza kłosów, a dodatkowo w jęczmieniu rynchosporioza zbóż i plamistość siatkowa oraz ramularioza. Dlatego, aby zboża jare plonowały na wysokim poziomie, potrzebują ochrony.

Warto wybierać odmiany odporne

Jednym z czynników, które wpływają na zwiększone porażenie zbóż, jest uprawa odmian nieodpornych, np. na sprawców rdzy brunatnej, rdzy żółtej czy mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Spośród szerokiej oferty odmianowej na rynku, warto wybrać kreację o potwierdzonej odporności uwarunkowanej genetycznie. Nie oznacza to jednak, że takie odmiany są całkowicie odporne na jednego z wymienionych sprawców chorób, ale dzięki obecności genów odporności są porażone w istotnie mniejszym stopniu. Rzeczą naturalną jest to, że patogeny po pewnym czasie są w stanie przełamać odporność warunkowaną przez geny lub geny odporności. Wyjątkiem jest jęczmień, w przypadku którego można uzyskać odporność na porażenie przez grzyb Blumeria graminis, sprawcę mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Porażenie objawia się reakcją nadwrażliwości. Przy próbie wniknięcia zarodnika grzyba komórki rośliny wokół niego zamierają. Grzyb B. graminis jest bezwzględnym pasożytem i może się rozwijać tylko w żywych komórkach.

Cele są różne dla jarych i ozimych

W zbożach jarych zabieg w terminie T-1, podobnie jak w zbożach ozimych, ma charakter strategiczny, ale w przypadku zbóż jarych cele zabiegu są inne. W tym przypadku grzyby powodujące choroby podstawy źdźbła występują, ale nie powodują takich strat jak w zbożach ozimych. Problem z fuzaryjną zgorzelą podstawy źdźbła i korzeni w zbożach jarych w dużej mierze powinno rozwiązać zaprawianie materiału siewnego. Zboża jare o wiele krócej znajdują się na polu w porównaniu do ozimin.

prof. dr hab. Marek Korbas, dr inż. Joanna Horoszkiewicz-Janka

Instytut Ochrony Roślin – PIB, Poznań

Fot. Korbas

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 04/2022 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”