Który produkt z krzemem jest najlepszy?

To pytanie najczęściej pada w rozmowach z rolnikami na temat stosowania dolistnego krzemu w uprawie buraka cukrowego.

Odpowiadam z uśmiechem, że ponieważ nie mam podpisanej umowy z żadnym producentem na promocję jego produktu, to nie mogę odpowiedzieć na to bardzo ważne pytanie. Moim celem jest promocja pierwiastka, a nie konkretnego produktu. Jednak to jedno z kluczowych pytań, dlatego wymaga poszukiwania rzetelnej odpowiedzi.

Próba odpowiedzi

Aby spróbować uzyskać odpowiedź na to pytanie, w latach 2017-2019 w Sahryniu na Zamojszczyźnie założono doświadczenie. Stało się ono podstawą do przygotowania pod moim kierunkiem rozprawy doktorskiej i obrony pierwszego doktoratu na temat wpływu aplikacji dolistnej krzemu na plonowanie i jakość technologiczną korzeni buraka cukrowego w naszym kraju. Jej autorem jest dr inż. Alicja Siuda, a obrona miała miejsce w październiku 2022 r. w Instytucie Rolnictwa SGGW w Warszawie.

W doświadczeniu stosowano cztery produkty obecne na naszym rynku i zawierające różne formy krzemu: krzemian potasu, metakrzemian sodu z chelatem żelaza, krzemian wapnia oraz kwas ortokrzemowy stabilizowany choliną.

Mając na uwadze aspekt praktyczny (ograniczenie do minimum kosztów stosowania), zdecydowano się wykonać tylko jeden oprysk z każdym z tych produktów. Poszczególny produkt stosowano w dawkach zalecanych przez producentów. Było to 0,5 l/ha, z wyjątkiem krzemianu wapnia, którego dawka wyniosła 1 l/ha. Zabieg wykonywano opryskiwaczem ciągnikowym. Dawka wody wynosiła 250 litrów na 1 ha. Postanowiono też sprawdzić, czy termin aplikacji ma wpływ na plonowanie i jakość technologiczną korzeni buraka cukrowego. Lepiej wykonać zabieg na rośliny młodsze czy starsze? W związku z tym każdy z badanych produktów był stosowany w 3 terminach: w fazie 6 liści buraka cukrowego (BBCH 16) oraz 7 i 14 dni później.

Która forma jest skuteczna?

Celem produkcji buraka cukrowego dla plantatorów jest plon biologiczny cukru będący iloczynem plonu korzeni i zawartości w nich cukru. Dla producentów cukru ważniejszy jest plon technologiczny cukru, czyli plon biologiczny cukru pomniejszony o wpływ szkodliwych związków utrudniających wydobycie cukru, tzw. składników melasotwórczych – azotu a-aminowego, potasu i sodu. Nieprzypadkowo podałem w takiej kolejności, bo azot a-aminowego powoduje dwukrotnie większe straty cukru niż pozostałe pierwiastki. Natomiast zawartość sodu w korzeniach jest kilkukrotnie mniejsza niż potasu, stąd mniejsza jego szkodliwość.

O plonie biologicznym cukru wielokrotnie silniej decyduje plon korzeni niż zawartość cukru, dlatego w produkcji dąży się do maksymalizacji plonu korzeni. Wyniki 3-letnich badań dowiodły, że zastosowane formy krzemu nie miały istotnego wpływu na plon korzeni buraka cukrowego, a istotnie modyfikowały plon biologiczny cukru i plon technologiczny cukru.

tekst i fot. dr hab. inż. Arkadiusz Artyszak, prof. SGGW

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 04/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”