Zabieg T3 w pszenicy ozimej

Ochrona fungicydowa w terminie T3 to ostatnia szansa, aby w pełni wykorzystać potencjał plonotwórczy pszenicy i uzyskać plon o wysokiej jakości. Aplikacja w tym terminie spełnia trzy ważne role. Po pierwsze ogranicza choroby kłosów, po drugie uzupełnia ochronę liścia flagowego, a po trzecie przedłuża zieloność liści.

Pszenica ozima jest jedną z najważniejszych upraw nie tylko w Polsce, ale również na całym świecie. Globalny popyt na nią rośnie, a osiągnięcie wysokich plonów, o dobrej jakości jest wyzwaniem, do którego trzeba każdego roku podchodzić z równą starannością. Wraz ze zmniejszającą się dostępnością odpowiednich gruntów rolnych, zmianami klimatycznymi i niekorzystnymi warunkami abiotycznymi, istotny wpływ na produkcję pszenicy mają choroby kłosów. Zdrowe kłosy pszenicy decydują o prawidłowym wypełnieniu ziarna oraz uzyskaniu wysokich parametrów jakościowych.

Najważniejszymi chorobami są septorioza i fuzarioza

Roznoszone przez wiatr askospory grzyba Leptosphaeria nodorum – sprawcy septoriozy plew, stanowią pierwotne źródło infekcji. Mogą być nim również zainfekowane ziarniaki. Pierwsze symptomy choroby obserwujemy na liściach w postaci owalnych, brązowych, nekrotycznych zmian, które zazwyczaj są otoczone chlorotyczną obwódką. W miarę rozwoju, zmiany te zamieniają się w nieregularne ciemnobrązowe obszary martwej tkanki. W późniejszej fazie patogen zaczyna wytwarzać masowo piknidiospory, które z kroplami deszczu przenoszone są na sąsiednie rośliny. Grzyb jest policykliczny i może ukończyć wiele cykli w jednym sezonie wegetacyjnym, wytwarzając znaczną ilość piknidiospor w postaci wtórnego inokulum. Najgroźniejsza jest jednak infekcja kłosów, na których pojawiają się ciemnobrązowe przebarwienia, które później stają się fioletowo-brązowe. Objawy septoriozy plew są najłatwiejsze do zauważenia na zielonych kłosach, a najbardziej na infekcję narażone są odmiany o krótkiej słomie. W lata wilgotne i ciepłe choroba może powodować duże straty plonu. Dobrą wiadomością jest to, że wszystkie główne grupy fungicydów są obecnie skuteczne w zwalczaniu septoriozy plew. Należą do nich: triazole (DMI), strobiluryny (QoI) i inhibitory dehydrogenazy bursztynianowej (SDHI).

Największe straty powoduje fuzarioza

Pomimo tego, że septorioza plew może spowodować znaczne straty w plonowaniu pszenicy, najważniejszą chorobą występującą na kłosach jest fuzarioza. W skali globalnej fuzarioza kłosów jest uważana za najgroźniejszą chorobę pszenicy, powodującą największe straty ekonomiczne. Fuzarioza kłosów jest wywoływana przez grzyby z rodzaju Fusarium, a w Polsce dominują F. avenaceum, F. culmorum i F. graminearum. Grzybnia saprotroficzna w resztkach pożniwnych, chlamydospory i konidia przenoszone przez wiatr, deszcz i owady w fazie kwitnienia są głównymi źródłami zakażenia. Zarodniki grzybów kiełkują na powierzchni kłosków i grzybnia penetruje je biernie przez aparaty szparkowe lub aktywnie przez ściany komórkowe. Grzyby rodzaju Fusarium wydzielają liczne enzymy hydrolizujące, które ułatwiają penetrację tkanek żywiciela.

Zazwyczaj pierwszym zauważalnym objawem jest bielenie niektórych lub wszystkich kłosków, podczas gdy zdrowe kłoski są jeszcze zielone. Kiedy grzyb przemieszcza się do osadki, kłoski znajdujące się powyżej lub poniżej początkowego punktu infekcji mogą również ulec zbieleniu. W momencie gdy bliżej przyjrzymy się kłosom, możemy na nich zaobserwować różowe lub pomarańczowe masy zarodników. Powstają one podczas mokrej, wilgotnej pogody. Zainfekowane ziarniaki są mniejsze, pomarszczone i mają barwę białą do jasnoróżowej, a ponadto są znacznie lżejsze od zdrowych.

tekst i fot. dr inż. Agnieszka Mączyńska

Instytut Ochrony Roślin – PIB, Oddział Sośnicowice

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 05/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”