Owies – potencjał niewykorzystany

Różnice pomiędzy plonami owsa uzyskiwanymi w produkcji i w doświadczeniach odmianowych są olbrzymie. Trzeba zrobić wszystko, aby je maksymalnie zmniejszyć.

W ostatnich czterech latach jedynie w 2021 r. plony owsa uzyskiwane w produkcji przekroczyły połowę plonów dla wzorca w doświadczeniach PDO. Dowodzi to, jak wielki potencjał tego gatunku pozostaje niewykorzystany przez naszych rolników.

Wymaga nawożenia

Część producentów rolnych nie stosuje nawożenia mineralnego pod owies, co jest poważnym błędem. Owies ma co prawda większą zdolność niż inne zboża do wykorzystywania składników pokarmowych z gleby, ale to wcale nie oznacza, że nie wymaga nawożenia. Przyjmuje się, że do wytworzenia
1 tony ziarna wraz z odpowiednim plonem słomy pobiera 12 kg P₂O₅, 36 kg K₂O, 7 kg MgO i 11 kg CaO. Nawozy fosforowo-potasowe należy zastosować jak najwcześniej wiosną lub jeszcze
jesienią. IUNG – PIB zaleca, aby przy oczekiwanym plonie owsa w wysokości 50 dt na 1 ha, średniej zasobności w przyswajalny fosfor i potas oraz pozostawieniu plonu ubocznego przedplonu (np. słomy) na polu zastosować 50 kg P₂O₅ i 60 kg K₂O na 1 ha.

W doświadczeniach PDO z owsem jarym w latach 2021-22 stosowano 47 i 50 kg P₂O₅ oraz 79 i 80 kg K₂O na 1 ha.

Zgodnie z załącznikiem nr 8 do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 stycznia 2023 r. w sprawie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu” (Dz.U. z 2023 r., poz. 244)
pobranie jednostkowe azotu przez owies wynosi 22,2 kg (można się zastanawiać, czy potrzebna jest w tym przypadku aż taka dokładność). Natomiast wg załącznika nr 9 maksymalna ilość azotu działającego ze wszystkich źródeł dla upraw w plonie głównym dla plonów uzyskiwanych w warunkach uregulowanego odczynu gleby, zbilansowanego nawożenia azotem, fosforem i potasem (NPK) i stosowania integrowanej ochrony roślin dla owsa to 120 kg N na 1 ha.

IUNG – PIB rekomenduje, że przy oczekiwanym plonie owsa 50 dt z 1 ha i średniej zawartości azotu mineralnego w glebie wczesną wiosną dawka azotu powinna wynieść 60 kg N na 1 ha. W badaniach PDO w latach 2021-22 średnie dawki azotu wynosiły 92 i 86 kg N na 1 ha. Hodowcy z Hodowli Roślin Strzelce rekomendują stosowanie od 50 do 100 kg N na 1 ha, zależnie od potrzeb nawozowych, przy czym zastosowanie ponad 50 kg/ha wymaga zazwyczaj podziału na trzy części (ok. 1/3 dawki przedsiewnie, 1/3 pogłównie w fazie strzelania w źdźbło i 1/3 w fazie wyrzucania wiech – co ma zwiększać zawartość białka w ziarnie).

Uprawa przedsiewna powinna być ograniczona do minimum, aby nie powodować przesuszenia gleby. Nie może jednak być wykonana przy zbyt dużej wilgotności gleby i niszczyć jej struktury.

tekst i fot. dr hab. inż. Arkadiusz Artyszak, prof. SGGW

Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 02/2024 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”