Zbiór kolb na paszę

Kukurydzę uprawianą w technologii ziarnowej można zebrać na kilka sposobów, w zależności od planowanego kierunku użytkowania. Obok ziarna młóconego można również uzyskać wartościową paszę z kolb.

Udział bogatych we włókno rdzeni i liści kukurydzy powoduje, że wzrastają plony, ale przydatność takich pasz dla niektórych zwierząt jak drób czy warchlaki maleje. Jednakże w żywieniu gospodarskim można je wykorzystać, mieszając z innymi, mniej włóknistymi paszami, np. z ziarnem pszenżyta.

Bardziej ekonomicznie

Nie zawsze warto zbierać kukurydzę tylko w postaci czystego omłóconego ziarna. W użytkowaniu paszowym, patrząc zarówno od strony ekonomicznej, jak i organizacyjno-praktycznej, zdecydowanie lepiej wypada użytkowanie kukurydzy w postaci paszy z kolb, czyli spożytkowanie nie tylko ziarna, ale i rdzeni, a nawet części liści okrywowych. Pasze produkowane z kolb to pasze gospodarskie, wybitnie węglowodanowe i wysoko energetyczne. Ze składników odżywczych zawierają przede wszystkim skrobię. Uzupełnienia wymaga wtedy białko, które w tym przypadku zawiera mało lizyny i tryptofanu. Ziarno kukurydzy charakteryzuje się natomiast dość dużą zawartością tłuszczu surowego. Wiele praktyk dowiodło, że pasza produkowana z całych kolb jest lepszym produktem niż ziarno kiszone lub suszone w żywieniu trzody chlewnej i daje lepsze jakościowo mięso.

Trzy metody zbioru

Na paszę dla zwierząt kukurydzę najlepiej zebrać w postaci kolb lub wykorzystać całą roślinę – przeznaczając ją na susz (tab. 1.). Pasze te można przeznaczać dla bydła, świń, a także innych zwierząt. Do zbioru kolb kukurydzy można przystąpić trzema sposobami. Najbardziej godną polecenia metodą jest produkcja CCM przez omłot odpowiednio adaptowanym kombajnem. Kombajn powinien być tak przystosowany, by zbierał nie tylko ziarno, ale również większość rdzeni (50-80% całkowitej ich ilości). Udział zebranych rdzeni powinien być tak dobrany, by zawartość włókna utrzymać w pobliżu 6%, co gwarantuje dobre przyrosty i dużą efektywność żywienia. Dla mniejszych gospodarstw łatwiejszą w realizacji jest metoda zbioru całych kolb pozbawionych liści okrywowych. Po ześrutowaniu i zakiszeniu kolb można uzyskać dobrą paszę dla świń. Ze względu na większą zawartość włókna śruta z kolb nadaje się raczej do mniej intensywnego tuczu świń. Szczególnie uważać trzeba w przypadku złych warunków rozwojowych lub odmian o tęgim rdzeniu, gdy zawartość włókna w takiej paszy może być zbyt duża (9-10%). Bardzo wydajną metodą jest zbiór w postaci sieczki z kolb (razem z liśćmi okrywowymi). Przyjęło się używać skrótu LKS zapożyczonego z języka niemieckiego. Dodatek liści okrywowych – tzw. koszulek – zwiększa plon kolb o 5-15%, ale powoduje też, że nadmiernie rośnie udział włókna, i tym samym pasza staje się mało przydatna dla tuczników. Na mniejszych plantacjach zbiór kolb można wykonać również ręcznie, ale potem trzeba kolby rozdrobnić.

Doceń jakość i inne zalety

Pasza produkowana z kolb jest zbliżona jakościowo do ziarna zbóż jarych, np. jęczmienia i owsa. Świadczy o tym zbliżona zawartość włókna i energii w przeliczeniu na suchą masę (tab. 2.). Takie pasze, w porównaniu do typowo zbożowych, charakteryzują się wyższym plonowaniem, mniejszymi wymaganiami dotyczącymi płodozmianu, większą tolerancją niż w przypadku zbóż na susze wiosenne oraz alternatywnymi możliwościami zbioru, włącznie ze zbiorem przy bardzo wilgotnym ziarnie.

prof. dr hab. Tadeusz Michalski
Polski Związek Producentów Kukurydzy

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 09/2020 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”