Bio kontra szkodniki

Wycofywanie kolejnych substancji czynnych jest dużym problemem w zwalczaniu agrofagów na polach uprawnych, w tym szkodników roślin. Pojawiają się też nowe zagrożenia. Jakie są metody alternatywne?

Coraz więcej wiemy na temat unijnej strategii Zielonego Ładu, chociaż szczegóły dla poszczególnych państw są nadal niedoprecyzowane. Z dotychczasowych informacji wiadomo, że rolnicy mają pójść w kierunku rolnictwa zrównoważonego, w szerszym zakresie w uprawy ekologiczne i ograniczyć zużycie środków ochrony roślin i nawozów. Co do pestycydów, ograniczenia samoistnie wchodzą w życie zgodnie z decyzjami Komisji Europejskiej (KE), z rynków znika coraz więcej substancji czynnych.

Wypadają kolejne insektycydy

W poprzednim sezonie wycofano preparaty zwalczające szkodniki, zawierające takie substancje czynne jak: pimetrozyna, metiokarb, chloropiryfos i chloropiryfos metylu oraz dimetoat i metoksyfenozyd. Łącznie było to 58 produktów. W 2018 r. z grupy neonikotynoidów wycofano trzy substancje czynne: chlotianidyna, tiametoksam i imidachlopryd. Pozostały wtedy jeszcze dwie: tiachlopryd i acetamipryd. Ta ostatnia została sklasyfikowana przez EFSA (Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności) jako stanowiąca „niski poziom ryzyka dla pszczół”. Nie trzeba było jednak długo czekać na kolejne oficjalne stanowisko KE – tiachlopryd nie uzyskał zgody na odnowienie rejestracji i ostateczny termin stosowania insektycydów, które go zawierają, minął 3 lutego br. Na rynku krajowym było 14 produktów z tą substancją czynną. Pewnym rozwiązaniem w tej sytuacji są derogacje, czyli czasowe wyłączenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej (UE) z obowiązku wypełniania części zobowiązań płynących ze stosowania prawa unijnego. W związku z tym, każde z państw członkowskich może na określony czas wydać wewnętrze zezwolenie na konkretne zaprawy/środki w danej uprawie. Niestety, w tym roku na taki wniosek wystosowany przez Krajową Radę Izb Rolniczych ministerstwo rolnictwa odpowiedziało odmownie.

Przyszła również kolej na grupę pyretroidów. Kolejne wycofania insektycydów dotyczyły substancji czynnej beta-cyflutryny. Ostateczny termin sprzedaży i stosowania preparatów ją zawierających minął 20 lipca br. Zgodnie natomiast z Rozporządzeniem wykonawczym KE Nr 2021/795 z 17 maja 2021 r. wycofywane będą insektycydy zawierające także substancję czynną alfa-cypermetrynę. Ostateczny termin ich sprzedaży i stosowania upływa 7 grudnia 2022 r.

To na pewno nie koniec zmian w asortymencie dostępnych na rynku chemicznych środków ochrony roślin, w tym insektycydów. Jaką alternatywę mają producenci rolni?

Biopreparaty głównie kruszynkowe

Alternatywą dla tak dynamicznych zmian w chemicznej ochronie jest metoda biologiczna, która polega na wykorzystaniu naturalnych zależności występujących w przyrodzie, jakimi są pasożytnictwo i drapieżnictwo. Konkretnie jest to stosowanie wrogów naturalnych przeciwko szkodnikom czy patogenom na roślinach. Metoda ta jest na szeroką skalę wykorzystywana w uprawach szklarniowych, gdzie można regulować warunki temperaturowo-wilgotnościowe, istotne dla namnażania się organizmów pożytecznych. W Polsce poziom wykorzystania metod biologicznych w uprawach pod osłonami
szacuje się na poziomie ok. 30%, ale są kraje w Europie, w których jest to ok. 80%. Duże zainteresowanie stosowaniem wrogów naturalnych jest również w uprawach sadowniczych.

dr inż. Żaneta Fiedler 

Nowoczesna Uprawa

Rys. Marcin Treichel

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 8/2021 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”