Biostymulacja roślin wczesną wiosną

Uprawy ozime wczesną wiosną, zwłaszcza kiedy pogoda miała niekorzystny przebieg lub popełnione zostały błędy agrotechniczne, potrzebują pomocy. W takim przypadku sprawdzają się biostymulatory.

Ich właściwy dobór i odpowiednio wczesna aplikacja pozwolą roślinom wejść w sezon wegetacyjny z pełnym wigorem, dobrze wykorzystać potencjał genetyczny i osiągnąć optymalny pod względem jakości i ilości plon.

Czym są biostymulatory?

Według przepisów UE definicja mówi, że są to produkty nawozowe, których funkcja polega na stymulowaniu procesów odżywiania roślin niezależnie od zawartości składników pokarmowych w produkcie. Wyłącznym celem działania biostymulatora jest poprawa co najmniej jednej z następujących cech rośliny lub jej ryzosfery:
• efektywności wykorzystania składników pokarmowych,
• odporności na stres abiotyczny,
• cech jakościowych,
• przyswajalności składników pokarmowych z form trudno dostępnych w glebie lub ryzosferze.

Tak ogólna definicja obejmuje szeroką gamę produktów o zróżnicowanych mechanizmach działania. W zależności od składu i pochodzenia biostymulatory mają wpływ na procesy zachodzące w roślinach na wielu płaszczyznach,
a nie wszystkie aspekty ich oddziaływania zostały do końca poznane.

Podział ze względu na źródło pochodzenia

1. Wyciągi z alg morskich.

Z powodu ekstremalnych warunków, w jakich żyją na co dzień algi, są one bogate w makro- i mikroelementy, aminokwasy, witaminy oraz zawierają unikalne substancje, jak np. laminarynę czy alginian. Oprócz substancji odżywczych zawierają one dużą ilość substancji biologicznie czynnych, m.in.: auksyny, cytokininy i kwas abscysynowy. Stymulują one kiełkowanie nasion i korzystnie wpływają na rozwój systemu korzeniowego. Wyciągi z alg usprawniają fotosyntezę, a w konsekwencji gromadzenie biomasy, przyśpieszają kwitnienie i formowanie owoców, zwiększając jednocześnie plon, regulują tempo podziałów komórkowych, zmniejszają niekorzystne skutki czynników stresowych.

2. Stymulatory mikrobiologiczne

Zawierają mikroorganizmy, z reguły bakterie lub grzyby, naturalnie występujące w środowisku. Mogą one działać na rośliny uprawne bezpośrednio lub w sposób pośredni. Działanie bezpośrednie polega na dostarczaniu składników mineralnych i syntetyzowaniu fitohormonów. Stymuluje ono kiełkowanie, rozwój systemu korzeniowego, podziały komórek i ich wydłużanie się, kwitnienie oraz rozwój kwiatów. Bakterie mające zdolność wiązania azotu atmosferycznego zwiększają zawartość azotu glebowego. Niezwykle korzystna jest zdolność niektórych mikroorganizmów do wiązania składników pokarmowych, np. żelaza lub krzemu, dzięki produkcji związków chelatujących, czy fosforu lub potasu, przez zwiększenie ich rozpuszczalności w glebie. Bardzo istotne jest też pośrednie odziaływanie biostymulatorów – ich wpływ na ochronę przed fitopatogenami i skutkami ich działania.

3. Kwasy humusowe

Wpływają na wzrost i rozwój roślin dwutorowo. Z jednej strony mają niezwykle korzystny wpływ na glebę – poprawiają jej strukturę, zwiększają pojemność wodną i aktywność mikrobiologiczną. Składniki pokarmowe stają się łatwiej dostępne dla roślin, zwiększona zostaje przyswajalność żelaza, fosforu, magnezu i cynku. Z drugiej strony kwasy humusowe działają bezpośrednio na metabolizm roślin.
Silnie oddziałują na kiełkowanie nasion, wzrost siewek i rozwój korzeni. Rizosfera jest miejscem, gdzie kumulowana jest większa część tych substancji. Dopiero po wysyceniu korzeni kwasami huminowymi i fulwowymi – są one transportowane do pędów i liści, gdzie zwiększają tempo podziałów komórkowych i intensywność oddychania komórkowego. Powodują również wzrost ilości chlorofilu, białek strukturalnych i transportowych. Przez regulację gospodarki hormonalnej roślin mają również korzystny wpływ na odporność roślin na niekorzystne warunki, np. niedobór wody czy gwałtowne spadki temperatury.

4. Aminokwasy i peptydy

Mimo że preparaty te mogą zawierać znaczne ilości azotu, to ich działanie biostymulujące związane jest głównie z usprawnieniem metabolizmu węgla i azotu. Rośliny mają zdolność pobierania aminokwasów i peptydów zarówno przez liście, jak i korzenie. Można w ten sposób dostarczyć roślinom np.: glutaminę, prolinę czy betainę, które regulują pobieranie azotu przez system korzeniowy. Można też zaopatrzyć je w: kwas asparginowy, treoninę czy fenyloalaninę, które stymulują kiełkowanie roślin i prekursory auksyn odpowiedzialnych za rozwój tkanek roślinnych. Oprócz korzystnego wpływu na wzrost i rozwój roślin uprawnych, aminokwasy mogą również zwiększać odporność na niekorzystne warunki środowiskowe.

tekst i fot. mgr Joanna Kotowska
doradca rolny

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 01/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”