Chwasty w jęczmieniu zwalcz jesienią

Wczesny termin siewu jęczmienia ozimego i długi czas do zakończenia wegetacji jesiennej wymagają zwalczania chwastów już od samego początku. Przede wszystkim należy się pozbyć z plantacji chwastów zimujących.

Niezwalczane chwasty zimujące intensywnie się ukorzeniają, rozwijają i w dobrej kondycji przetrzymują zimę, a od ruszenia wegetacji wiosennej kontynuują swoje konkurencyjne działanie. W ich ograniczaniu najlepiej się sprawdzają preparaty o szerokim spektrum zwalczanych chwastów jedno- i dwuliściennych oraz o elastycznym terminie stosowania.

Pinoksaden tylko na jednoliścienne

Zdecydowana większość herbicydów to preparaty zwalczające równocześnie miotłę zbożową i towarzyszące jej gatunki dwuliścienne. Jedyną substancją czynną niszczącą wyłącznie gatunki jednoliścienne jest pinoksaden. Reprezentowany jest przez zalecany nalistnie Axial 50 EC i jego kilka odpowiedników (Addar 50 EC, Aron 50 EC, Fraxial 50 EC, Paxio 50 EC, Pinoxy 50 EC, Rapino 50). Herbicydy te, oprócz miotły, eliminują także wyczyniec polny.

Kilka środków do walki z dwuliściennymi

Do zwalczania jedynie gatunków dwuliściennych plantatorzy mogą wykorzystać zaledwie kilka preparatów. Najliczniej w tej grupie jest reprezentowany diflufenikan. Zalecany jest od momentu skiełkowania ziarna aż do końca krzewienia jęczmienia. Należy wziąć pod uwagę, że jest to herbicyd o działaniu doglebowym i bez względu na termin zabiegu przeznaczony jest do zwalczania chwastów, które jeszcze nie wzeszły lub są co najwyżej w fazie siewek. Do gatunków wrażliwych należą: fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, mak polny, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przytulia czepna, rumian polny i rumianek pospolity.

Do bardzo popularnych substancji czynnych należy tribenuron metylu. Niestety do zabiegów jesiennych, do odchwaszczania jęczmienia,
zarejestrowano jedynie środek Tribe 75 WG, zwalczający tylko młode gatunki takich chwastów, jak: chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, mak polny, poziewnik szorstki, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku i tasznik pospolity. Do zwalczania chwastów dwuliściennych w małym stopniu jest również wykorzystany fluroksypyr, który w jęczmieniu ma rejestrację w formie fabrycznej mieszaniny pod handlową nazwą Flurostar Super SE (fluroksypyr + florasulam).

Regulatory wzrostu w zależności od temperatury

Jedną z nowszych zarejestrowanych substancji czynnych jest regulator wzrostu halauksyfen metylu (Arylex). Reprezentowany jest przez herbicyd pod kodową nazwą GF 2573, chociaż bardziej popularna jest fabryczna mieszanina z dodatkowym udziałem florasulamu. To Quelex, zalecany przede wszystkim na stanowiska z gwiazdnicą pospolitą, przytulią czepną i samosiewami rzepaku. Zalecana dawka wynosi 37,5 g/ha, aplikacja wymaga łącznego stosowania z adiuwantem. Mogą to być adiuwanty olejowe (zawierające estryfikowany olej rzepakowy, np. Olbras 88 EC) lub adiuwanty syntetyczne zawierające niejonowe środki powierzchniowo czynne (np.: Atpolan Bio 80 EC, Dassoil). Zaletą obu preparatów jest możliwość stosowania ich już podczas temperatury 2oC.

Do regulatorów wzrostu zaliczane jest też popularne 2,4-D. Jednak wymagania tej substancji czynnej do skutecznego działania są znacznie większe. Temperatura podczas zabiegu powinna wynosić nie mnie niż 8ºC, a lepiej, gdy jest wyższa i wynosi około 10ºC. Ponadto po zabiegu taka temperatura powinna utrzymywać się kilka godzin dziennie przez okres około tygodnia. Jedynym preparatem tego typu zarejestrowanym do jesiennego odchwaszczania jęczmienia jest Esteron 600 EC zalecany do fazy końca krzewienia.

Flufenacet pojedynczo i łącznie

Niektórzy producenci herbicydów do zwalczania miotły zbożowej i chwastów dwuliściennych zalecają flufenacet, pojedynczo oraz łącznie. Zalecenia nie są identyczne, chociaż zabiegi zarówno pod względem dawek, jak i terminów są stosunkowo mało zróżnicowane. Przykładowo jedna z form flufenacetu – Glosset SC i Glosset 600 SC są zalecane przedwschodowo lub po wschodach, do trzech liści, odpowiednio w dawkach 0,2-0,4 i 0,4 l/ha. Producent środka Sunfire (także flufenacet) zaleca preparat po siewie, ale aż do trzech rozkrzewień w dawce 0,36-0,48 l/ha. Wszystkie zalecenia mieszczą się w granicach 120-240 g s.cz/ha.

W znacznie szerszym zakresie flufenacet jest zalecany z diflufenikanem, który wspiera wszystkie substancje miotłobójcze. W tym przypadku rejestracja jest również zróżnicowana. Arnold w dawce 0,6 l/ha zalecany jest bezpośrednio po siewie do momentu przed wschodami (BBCH 00-09), a następnie od chwili szpilkowania do fazy czterech liści (BBCH 10-14). W praktyce nie wiadomo, dlaczego producent czas stosowania rozbija na dwa terminy, bowiem zachowana jest ciągłość (BBCH 00-14). Zalecenia preparatów Bat 600 SC, Battle Delta 600 SC, Czarnobyl i Naceto SC obejmują okres od momentu szpilkowania do fazy trzech liści, z kolei Mertil 600 SC i Reliance 600 SC można stosować do początku krzewienia, a herbicydy Komandos 560 SC, Kompleks 560 SC i Komplet 560 SC do pełni krzewienia. Kolejne preparaty Expert 600 SC, Herold 600 SC, bez względu na osiągniętą fazę, zalecane są aż do końca wegetacji jesiennej.

Reasumując, mieszaniny diflufenikan + flufenacet można stosować przez całą jesień od momentu siewu jęczmienia.

Dawki substancji czynnych są zróżnicowane. W preparatach znajdują się w proporcji diflufenikan do flufenacetu jak 1:1 lub 1:2, co w przeliczeniu wynosi 112-140 g s.cz./ha lub 50-120:100-240 g s.cz./ha. W praktyce dawki wyższe powinno się stosować przedwschodowo na glebach cięższych lub nalistnie na starsze chwasty. W celu rozszerzenia zakresu zwalczanych chwastów obie substancje czynne są także zalecane łącznie z jeszcze inną. Przykładem jest jedno z najnowszych rozwiązań – Bacara Trio 516 SC (+ metrybuzyna).

Z innymi partnerami

Omówione substancje czynne zalecane są także z innymi związkami. Do takich mieszanin fabrycznych należy zalecany doglebowo diflufenikan z pendimetaliną (Cayman Pro 440 SC, Ordago Pro 440 SC), doglebowo i nalistnie z prosulfokarbem (Boxer Evo, Jura EC) oraz tylko nalistnie z chlorotoluronem (Dyplomata 600 SC, Sheriff 600 SC, Snajper 600 SC) bądź z chlorosulfuronem (Glean Strong 54 WG). Wszystkie substancje stanowiące dodatkowy składnik można stosować także pojedynczo.

„Partnerów” do fabrycznych mieszanin posiada również flufenacet. Do wczesnych zabiegów nalistnych rekomendowany jest łącznie z metrybuzyną (Coliseum, Expert Met 56 WG), natomiast szerszy zakres stosowania, od siewu do fazy końca krzewienia, posiada mieszanina z pikolinafenem (Pontos).

Tylko jako komponent

Florasulam do odchwaszczania jęczmienia ozimego jesienią jest jedynie zalecany jako komponent mieszanin fabrycznych. Pojedynczo może być stosowany wiosną w dawce 50 g s.cz./ha, wtedy zwalczane są: gwiazdnica pospolita, mak polny, maruna nadmorska, niezapominajka polna, przetacznik bluszczykowy, przytulia czepna, samosiewy rzepaku, tasznik pospolity i tobołki polne.
Ta substancja czynna jest przeznaczona do zwalczania chwastów dwuliściennych do fazy sześciu liści właściwych. W praktyce często ogranicza starsze chwasty, ale czas ich całkowitego zniszczenia może trwać nawet ponad 3 tygodnie.

W jęczmieniu florasulam jest zarejestrowany z pinoksadenem (Axial Koemplett, Axial One 50 EC) oraz w trójskładnikowej mieszaninie z diflufenikanem i penoksulamem (Bizon, Legion, Viper). Wszystkie te preparaty skutecznie zwalczają miotłę zbożową, wyczyniec polny i wiele towarzyszących im chwastów dwuliściennych.

Ponadto kombinacje z halauksyfenem metylu (Quelex) i z fluroksypyrem (Flurostar Super SE) znacznie poszerzają zakres zwalczanych chwastów dwuliściennych.

Do popularnych substancji czynnych stosowanych w zbożach należą podstawowe regulatory wzrostu, reprezentowane przez 2,4-D, MCPA, mekoprop czy dikambę. Preparatów, w których substancje te występują pojedynczo, łącznie lub łącznie z substancjami czynnymi z innych grup zarejestrowanych w zbożach jest około 170. W jęczmieniu ozimym w terminie jesiennym jest tylko jeden Esteron 600 EC (2,4-D)! Tego typu substancje czynne wymagają stosunkowo wysokiej temperatury do dobrego działania, a w Polsce od wielu lat długie, ciepłe jesienie charakteryzują się właśnie takimi temperaturami. Wczesny agrotechniczny termin siewu jęczmienia ozimego sprawia, że jego wegetacja do spoczynku wegetacyjnego trwa około trzech miesięcy. Okres, w którym można by zastosować regulatory wzrostu, to co najmniej 45-60 dni. Stosując syntetyczne auksyny, można zniszczyć wiele gatunków zimujących, w tym samosiewy rzepaku. Kolejna zaleta to stosunkowo niski koszt tego typu produktów. Można zrozumieć producentów herbicydów, że nie rejestrują ich np. w pszenicy ozimej, w której termin stosowania jest znacznie krótszy. Można nawet przyjąć, że warunki klimatyczne w jakimś sezonie uniemożliwiają ich zastosowanie w jęczmieniu. Nie wyklucza to jednak rejestracji, która w korzystnych warunkach umożliwiłaby ich zastosowanie. Tanie wyeliminowanie uciążliwych gatunków dwuliściennych zawsze byłoby zaletą programu – a szkoda, bo tak nie jest!

tekst i fot. inż. Adam Paradowski

Artykuł ukazał się w wydaniu 08/2020 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”