Czynniki wpływające na przezimowanie rzepaku

Nieodzowny element wiosennego krajobrazu naszego kraju, źródło najpopularniejszego oleju, komponent biopaliw – rzepak. Na co dzień nie zastanawiamy się nad tym, ale bez niego nie byłoby sprzeczek o to, który majonez jest najlepszy, nie jedlibyśmy złocistego miodu rzepakowego, a producenci mleka i mięsa byliby pozbawieni istotnego źródła niemodyfikowanej genetycznie paszy białkowej.

W uprawie rzepaku jest kilka krytycznych momentów decydujących o jej opłacalności. Nic w tym dziwnego, skoro cykl wegetacyjny rzepaku ozimego trwa niemal rok. W tym czasie może się wydarzyć wiele rzeczy, na które producent nie ma wpływu. Nikt nie jest w stanie przewidzieć suszy czy gradobicia, a wahania cen rzepaku nie mają sobie równych. Jest jednak coś, do czego powinien dążyć każdy producent – optymalna agrotechnika. Jeśli rok okaże się dobry, bez żadnych zaskakujących wydarzeń, osiągniemy maksymalny plon i, co za tym idzie, maksymalny zysk. Jeśli rok będzie niesprzyjający, możliwe, że tym, co zadecyduje może nie o sukcesie, ale o uniknięciu wysokich strat, będzie brak błędów agrotechnicznych. Elementem kluczowym jest odpowiednie przygotowanie rzepaku do okresu zimowego. Proces ten zaczyna się jednak dużo wcześniej. Na część z tych czynników nie mamy już wpływu w październiku, ale warto je uwzględnić w przyszłym sezonie.

Rozpocznij od wyboru odmiany

Bez wątpienia wybór odmiany w dużej mierze decyduje o dobrym przezimowaniu uprawy. Oczywiście każdy producent jest zainteresowany kreacją, która wyda jak najwyższy plon.
Należy jednak wziąć pod uwagę, że deklarowane plonowanie danej odmiany nie musi się bezpośrednio przekładać na plon, jaki osiągniemy. Warto wziąć pod uwagę np. glebę, na której będzie uprawiany rzepak, czy strefę klimatyczną, w której znajduje się nasze gospodarstwo. W Polsce są obszary będące w podstrefach od 7b do 5b, co w praktyce oznacza, że różnice w temperaturach minimalnych sięgają 10°C. Przy wyborze odmiany należy też uwzględnić jej odporność na patogeny. Zdecydowanie jej wybór musi być przemyślany, tak by sprawdziła się w naszych warunkach.

Wysiewaj w optymalnym miejscu i terminie

Przede wszystkim rzepak należy wysiewać w dobrze przygotowaną glebę, o pH ok. 6,5. Najlepiej, jeśli będzie to ziemia żyzna, próchnicza, zasobna, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych. Istotny jest też właściwy płodozmian. Idealnie jest wysiewać rzepak po roślinach bobowatych, mieszankach zbożowo-bobowatych lub wczesnych ziemniakach. Błędem natomiast jest wysiew rzepaku po kapustnych czy burakach, ze względu na patogeny. To, że wysiewa się na głębokości 1,5-2 cm, a norma wynosi 40-60 roślin/m2 (zależnie, czy wybieramy hybrydy, czy odmiany populacyjne), nie budzi kontrowersji. Zupełnie innym zagadnieniem jest termin jego przeprowadzenia. Ogólnie można stwierdzić, że trzecia dekada sierpnia jest dobrym terminem siewu rzepaku. Jednak są zwolennicy metody, że im szybciej, tym lepiej. Niektórzy piszą o siewie od 5 sierpnia. Czy jest to rozsądne? Niekoniecznie… chyba że zależy nam na rzepaku kwitnącym jesienią.

tekst i fot. mgr Joanna Kotowska

doradca rolny

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 10/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”