Dobrze wybierz odmianę na kiszonkę

Najistotniejszą informacją dla producenta jest wysokość plonu suchej masy uzyskanego z danej odmiany. Jego wartość jest ważniejsza niż plon zielonki, gdyż decyduje o rzeczywistej ilości zebranych składników pokarmowych.

Liczba zarejestrowanych w Polsce odmian będących do dyspozycji rolników corocznie się zwiększa. Dla przykładu, w rejestrze prowadzonym przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) w roku 2005 było 138 odmian kukurydzy, a w roku 2020 status odmiany zarejestrowanej miały 232 mieszańce (223 wg stanu na listopad 2020).

Przepych odmian

Wśród odmian kukurydzy będących w katalogu wyróżnia się grupę kiszonkowych, ziarnowo-kiszonkowych oraz typowo ziarnowych. Wśród całej grupy 232 odmian mieszańców typowo kiszonkowych było 66 (28%), a ziarnowo-kiszonkowych 31, tj. 13%. W praktyce niektóre odmiany typu ziarnowego polecane są również na kiszonkę, ale dla rolnika podstawą doboru powinny być odmiany zarejestrowane jako kiszonkowe. Tylko one odznaczają się wysokim plonem zielonki, dużym udziałem kolb w plonie ogólnym suchej masy oraz wysoką strawnością kiszonki. Wybierając odmianę, najlepiej opierać się na wynikach doświadczeń porejestrowych COBORU-PZPK,
które stanowią obiektywną miarę jej przydatności. Szukając szczegółowych informacji, warto skorzystać z danych zawartych w „Liście opisowej odmian”, wydanie 2020, która od niedawna dostępna jest nie tylko w formie książkowej, ale także na stronach internetowych COBORU.

Uprawiane odmiany powinny się charakteryzować dobrą odpornością na chłody i odpowiednią wczesnością dojrzewania, co pozwala im dojrzewać bez większego ryzyka, nawet w warunkach termicznych odbiegających in minus od średnich. Wybór mieszańca wcześniejszego zmniejsza ryzyko uprawy oraz pozwala uzyskać wyższy udział kolb w plonie i lepszą jakość. Często też szybsze dojrzewanie to ucieczka przed letnią suszą. Poza tym w każdym przypadku wcześniejszy zbiór daje wymierne korzyści, pozwala lepiej organizować prace jesienne i zwiększa możliwości zasiewu roślin ozimych. Najlepsze odmiany wczesne przydatne będą zwłaszcza w mniej korzystnych rejonach, gdzie ważna jest wczesność dojrzewania. Bywają lata, że można je zbierać na kiszonkę jeszcze w sierpniu. Dzięki temu w niektórych regionach kraju można po kukurydzy zasiać pszenicę ozimą czy międzyplony. Uprawa odmian o dobrej wczesności pozwala też na lepszą organizację zbioru i zakiszania.

Sucha masa najważniejsza

Z praktycznego punktu widzenia, w ocenie wartości odmian kiszonkowych najważniejsze parametry to: całkowity plon suchej masy (łodyg, liści i kolb), zawartość suchej masy w roślinach w okresie zbioru oraz udział kolb w plonie suchej masy.

tekst i fot. prof. dr hab. Tadeusz Michalski
Polski Związek Producentów Kukurydzy

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 2/2021 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”