Idealna norma wysiewu

Wciąż zbyt wielu rolników nie stosuje materiału kwalifikowanego zbóż, co skutkuje obniżeniem plonu ziarna i pogorszeniem jego jakości. W zamian za to próbują nadrobić ten błąd zwiększając ilość wysiewu. Nie przynosi to niczego dobrego.

Norma wysiewu powinna być zgodna z zaleceniami hodowcy danej odmiany przy uwzględnieniu warunków lokalnych panujących na danym polu (warunki glebowe, termin siewu). Zalecaną ilość wysiewu podaje się w ilości kiełkujących się ziarniaków na 1 m². Podawanie jej w kg na 1 ha jest mało precyzyjne, bo poszczególne partie tej samej odmiany mogą znacznie różnić się wielkością ziarniaków (masą 1000 ziaren).

Masę 1000 ziaren trzeba znać

W badaniach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) w 2024 r. (w lipcu br. nie było jeszcze danych za 2025 r.) masa 1000 ziaren materiału siewnego odmian jęczmienia ozimego wyniosła 39,0-52,3 g, pszenicy ozimej 33,1-57,9 g, pszenżyta ozimego 33,5-58,2 g. W przypadku odmian populacyjnych żyta ozimego było to 27,8-35,0 g, a odmian mieszańcowych 23,5-40,0 g. Zdolność kiełkowania wynosiła dla odmian jęczmienia ozimego 93-100%, pszenicy ozimej 87-100%, pszenżyta ozimego 91-99%, populacyjnych żyta ozimego 91-99%, a odmian mieszańcowych 90-99%. Do wyliczenia ilości wysiewu niezbędna jest znajomość zalecanej ilości kiełkujących się ziarniaków na 1m² (szt.), masy 1000 ziaren (g) oraz zdolności kiełkowania (%). Część firm hodowlano-nasiennych zamieszcza odpowiednie kalkulatory na swoich stronach internetowych.

Przykład: pszenica ozima, zalecana ilość kiełkujących ziarniaków – 300 szt.
na 1 m², masa 1000 ziaren – 50 g,
a zdolność kiełkowania 95%.

Ilość wysiewu = 158 kg na 1 ha (300 x 50/95).

Wykażmy, jakie mogą być różnice ilości wysiewu przy takiej samej zalecanej ilości kiełkujących ziarniaków, a mniejszej o 5 g masie 1000 ziarników. W powyższym przykładzie ilość wysiewu wyniesie 142 kg na 1 ha (300 x 45/95), co oznacza zmniejszenie zapotrzebowania na materiał siewny o 16 kg na 1 ha.

Przyjrzyjmy się też wpływowi zdolności kiełkowania na ilość wysiewu. Obniżmy zdolność kiełkowania o 5 p.p. do 90%. Ilość wysiewu wyniesie wówczas 167 kg na 1 ha (300 x 50/90), a więc nastąpi wzrost zużycia materiału siewnego o 9 kg na 1 ha. Wartości te mogą wydawać się niewielkie, a jeśli weźmie się pod uwagę koszt kwalifikowanego materiału siewnego i areał produkcji, to kwoty te robią się znaczące.

tekst i fot. dr hab. inż. Arkadiusz Artyszak, prof. SGGW
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 09/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”