Jak pokonać gryzonie

Zabiegi DDD (dezynfekcji, dezynsekcji i deratyzacji) są ważnym elementem dobrych praktyk higienicznych i podstawą zapewnienia bezpieczeństwa żywności. Dotyczą także gospodarstw rolnych, w których większy nacisk należy położyć na zapobieganie zagrożeniom niż ograniczanie ich skutków.

Uciążliwymi szkodnikami w gospodarstwach rolnych są myszy i szczury, które szkodzą bezpośrednio, ale też przenoszą groźne dla człowieka i zwierząt hodowlanych choroby (np. wściekliznę, dżumę, tyfus, salmonellozy, a także liczne endopasożyty, np. pierwotniaki, glisty, tasiemce i ektopasożyty, np. roztocze, pchły, wszy, czy kleszcze). Obecność gryzoni i ich wydalin może być przyczyną różnych reakcji alergicznych, nieżytu górnych dróg oddechowych, czy astmy. Zakażenie może nastąpić między innymi w wyniku bezpośredniego pogryzienia, kontaktu z odchodami oraz po konsumpcji żywności zanieczyszczonej przez gryzonie.

Są płodne i wszystkożerne

Samice myszy mają 4-8 miotów w ciągu roku, w każdym 3-8 młodych. Samice szczurów mają zwykle 3-6 miotów, a w każdym 6-12 młodych. Populacja kilku-kilkunastu osobników w sprzyjających warunkach w krótkim czasie może osiągnąć setki, a nawet tysiące sztuk. Gryzonie są wszystkożerne. Mysz zjada dziennie ok. 3-4 g pożywienia, a szczur ok.28 g. Populacja 50 szczurów może zjeść ok. 1,4 kg ziarna tygodniowo.

Zwinne i bardzo czujne

Nie ma barier, których gryzonie nie potrafią pokonać, aby dostać się do pomieszczeń w poszukiwaniu pożywienia, czy miejsca schronienia. Podkopują fundamenty, wygryzają otwory wejściowe w ścianach, przepływają w rurach kanalizacyjnych. Budowa szkieletu umożliwia im przeciskanie się przez niewielkie szczeliny i otwory. Myszy wystarczy ok. 0,6 cm, a szczurowi ok. 1,3 cm. Potrafią wspinać się po pionowych rurach, przechodzić po rozwieszonych linach, przewodach elektrycznych i telefonicznych. Potrafią podskakiwać na wyżej położone miejsca i zeskakiwać ze znacznych wysokości. Dobrze pływają. Są ciche, czujne i uważne. Słaby wzrok rekompensują im zmysł słuchu (słyszą ultradźwięki) i węchu oraz włosy czuciowe na pysku. Najbardziej aktywne są w nocy. Szczury są bardzo inteligentne i zarazem nieufne wobec nowych rzeczy (neofobia), a szczególnie nieznanego pożywienia. Każda zmiana w otoczeniu, np. ustawienia karmników, czy przynęty, nowy zapach powodują wzmożoną uwagę.

Kontroluj i zwalczaj

Przy braku właściwej kontroli i zwalczania gryzonie mogą spowodować znaczące straty. Dlatego tak ważne jest ich wczesne wykrycie, które pozwoli podjąć działania, które ochronią gospodarstwo przed inwazją tych szkodników. Zwalczanie gryzoni powinna poprzedzać dokładna lustracja terenu wokół gospodarstwa oraz wszystkich budynków, w poszukiwaniu śladów ich obecności, np. nowych nor i tuneli gryzoni, a wokół i wewnątrz budynków także odchodów, resztek sierści, pogryzionych surowców, opakowań itp.

dr inż. Paweł Olejarski

fot. Envato Elements

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 11-12/2020 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”