Jakie nawozy mikroelementowe na rzepak wiosną

Kiedy po okresie zimowego spoczynku startuje intensywna wegetacja rzepaku, musi on mieć dostępne niezbędne składniki pokarmowe. Czasu jest mało, bo rzepak za chwilę rozpocznie kwitnienie i nie będzie już możliwości ich uzupełnienia. Dlaczego szczególnie w tym momencie należy zadbać o odpowiedni poziom mikroelementów?

Prawo Liebiga, inaczej prawo minimum, mówi, że elementem, który najsilniej ogranicza plon, jest ten, którego najbardziej brakuje. Czyli wysoki plon rzepaku uzależniony jest nie tyle od dużych dawek nawozowych, ile od prawidłowego ich zbilansowania z uwzględnieniem potrzeb pokarmowych roślin, zasobności gleby i dostępności pierwiastków. Dlatego tak istotne jest zadbanie o odpowiednie nawożenie mikroelementowe, bo niedobór jednego z tych pierwiastków może zniweczyć wszelkie inne starania. Warto więc przyjrzeć się bliżej temu, co może być piętą achillesową.

Istotne „mikrusy”

Pierwiastkami niezbędnymi do prawidłowego wzrostu i rozwoju rzepaku, które trzeba dostarczyć roślinom z zewnątrz, są: mangan, cynk, bor, miedź i molibden. Wiosną najistotniejsze znaczenie mają: mangan, bor i molibden. Tych mikroskładników nie może brakować na etapie intensywnego wzrostu
i rozpoczynania kwitnienia. Chociaż rzepak potrzebuje najwięcej manganu, to właśnie bor jest najczęściej składnikiem limitującym. Dzieje się tak głównie z dwóch przyczyn – po pierwsze gleby w Polsce są bardzo ubogie w bor, a po drugie pierwiastek ten cechuje się niską mobilnością w roślinie. Nawet do 90% boru może być „uwięzione”
w ścianach komórkowych i niedostępne metabolicznie dla rośliny. Dodatkowo bor łatwo ulega wymywaniu przy kwaśnym odczynie gleby oraz absorbcji przez minerały ilaste przy niedoborze wody. Ale dlaczego te mikroelementy są aż tak ważne?

Rola w roślinie

Bor odgrywa rolę w budowie ścian komórkowych, syntezie pektyn, hemicelulozy i lignin. Dzięki temu zwiększa odporność roślin na wyleganie, uszkodzenia mechaniczne czy ataki patogenów. Jest niezbędny do prawidłowej fotosyntezy i procesu oddychania. Bierze też udział w: przemianach azotowych, syntezie kwasów nukleinowych, gospodarce hormonalnej i transporcie węglowodanów. Bor jest antyoksydantem, pierwiastkiem młodości – jego obecność jest konieczna szczególnie
w młodych tkankach, w których zachodzą intensywne podziały komórkowe
i wzrost. Pierwiastek ten warunkuje prawidłowy rozwój systemu korzeniowego i stożka wzrostu. Wpływa na procesy: kwitnienia, zapylenia, zapłodnienia i zawiązywania nasion.

Mangan jest niezbędny w budowaniu tkanek roślinnych, zapewniając ich odporność mechaniczną. Bierze udział w procesach przemian azotowych
i gospodarce węglowodanami. Jest konieczny do prawidłowych procesów powstawania chlorofilu i fotosyntezy. Mangan oddziałuje również w istotnym stopniu na morfologię systemu korzeniowego. Wpływa na gromadzenie tłuszczu w nasionach, co w praktyce oznacza istotny wpływ na zdrowotność roślin i jakość plonu.

Molibden to pierwiastek, który występuje w roślinie tylko w śladowych ilościach, ale właśnie od niego uzależniony jest prawidłowy poziom reduktazy azotanowej. Bez tego enzymu niemożliwe są przemiany, które przekształcają azot
w białko. Zatem jeśli nie zagwarantuje się rzepakowi odpowiednich ilości molibdenu, nie będzie on w stanie wykorzystać potencjalnie dostępnego azotu ani zbudować oczekiwanego plonu. Molibden ma też korzystny wpływ na prawidłową budowę i funkcjonowanie systemu korzeniowego oraz odporność roślin na stresy biotyczne i abiotyczne.

tekst i fot. mgr Joanna Kotowska
doradca rolny

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 02/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”