Kontrola i jakość środków ochrony roślin

Branża środków ochrony roślin należy do najlepiej uregulowanych sektorów przemysłu
w całej Unii Europejskiej (UE), w tym w Polsce. Tak restrykcyjne podejście ma na celu zapewnienie najwyższego poziomu bezpieczeństwa zdrowia ludzi i zwierząt oraz ochrony środowiska naturalnego.

Zasady wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin określa rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z 21 października 2009 r., które zastąpiło wcześniejsze dyrektywy 79/117/EWG i 91/414/EWG. Zgodnie z artykułem 68 tego rozporządzenia państwa członkowskie są zobowiązane do prowadzenia urzędowej kontroli jakości środków ochrony roślin znajdujących się w obrocie. W Polsce system takiej kontroli funkcjonuje od około 60 lat. Zajmuje się nim Laboratorium Badania Jakości Środków Ochrony Roślin działające w Instytucie Ochrony Roślin – Państwowym Instytucie Badawczym Oddział Sośnicowice. Badania prowadzone są w ścisłej współpracy z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN) i finansowane z Dotacji Celowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Kontrola odbywa się w ramach zadania „Wykonywanie analiz jakości substancji czynnych i środków ochrony roślin na rzecz kontroli urzędowej obrotu środkami ochrony roślin” i obejmuje weryfikację, czy preparaty dostępne na rynku spełniają wymagania jakościowe określone w procesie rejestracji, jak również obowiązujące wytyczne i zalecenia Głównego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Realizacja zadania ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i środowiska. Dzięki prowadzonym analizom możliwe jest nie tylko potwierdzenie zgodności jakości środków ochrony roślin z wymaganiami rejestracyjnymi lecz także wykrywanie nieprawidłowych produktów pojawiających się na rynku. W ten sposób laboratorium w Sośnicowicach wspiera system nadzoru publicznego nad obrotem środkami ochrony roślin, przyczyniając się do zwiększenia bezpieczeństwa rolnictwa i konsumentów w całej UE.

Ponad 300 próbek z całej Polski pod lupą

Corocznie inspektorzy PIORiN pobierają w punktach obrotu ponad 300 próbek środków ochrony roślin, które dzielone są na dwie główne grupy: kontrolę podstawową i kontrolę interwencyjną. Większość próbek stanowi kontrolę podstawową, obejmującą środki ochrony roślin pobierane z legalnych punktów sprzedaży – takich jak sklepy ogrodnicze, centra zaopatrzenia rolniczego, hurtownie czy magazyny dystrybucyjne. Celem tej kontroli jest sprawdzenie, czy produkty dostępne w obrocie spełniają wymagania jakościowe określone w procesie rejestracji oraz czy ich skład i oznakowanie są zgodne z deklaracjami producentów. Dzięki temu możliwe jest potwierdzenie, że rolnicy i użytkownicy profesjonalni mają dostęp do środków bezpiecznych i zgodnych z obowiązującymi przepisami, a co za tym idzie pozwalających skutecznie chronić uprawy.

Z kolei kontrola interwencyjna obejmuje produkty, wobec których istnieje podejrzenie nieprawidłowości. Prowadzona jest w sytuacjach wymagających pilnego sprawdzenia danego środka
– m.in. w odpowiedzi na skargi i reklamacje użytkowników lub na zgłoszenia otrzymywane od organów ścigania takich jak policja czy prokuratura.

mgr inż. Joanna Rolnik, dr Patrycja Marczewska, dr Tomasz Stobiecki
Instytut Ochrony Roślin – PIB, Oddział Sośnicowice

fot. Stobiecki

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 11-12/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”