Najszerszy ekoschemat – rolnictwo węglowe

Jest to ekoschemat skierowany do największej grupy rolników. Planowane w jego ramach fundusze w Krajowym Planie Strategicznym wystarczą na ponad 10,4 mln ha. Ekoschemat składa się z ośmiu praktyk przeznaczonych na grunty orne i trwałe użytki zielone. Ze względu na tak szeroki zasięg rodzi jednak bardzo wiele pytań i problemów.

Celem tej interwencji jest racjonalne gospodarowanie nawozami oraz substancją organiczną gleby, które pozwoli ograniczyć „ucieczkę” składników oraz zanieczyszczanie wód i powietrza. Dla rolników, przy obecnych cenach nawozów, staje się warunkiem niezbędnym dla opłacalnej produkcji. Tytułowe rolnictwo węglowe oznacza takie działania, które zatrzymują węgiel w glebie zamiast pod postacią gazów cieplarnianych – dwutlenku węgla i metanu – wpływać na ocieplenie klimatu; zostaje zasekwestrowany (pochłonięty) w glebie. Cel klimatyczny jest szczytny, lecz także dla poszczególnych gospodarstw te praktyki mają istotne znaczenie. Nie trzeba nikogo przekonywać, że zwiększenie zawartości węgla, czyli w konsekwencji substancji organicznej w glebie, znacząco poprawia efektywność gospodarowania i odporność gleby na niekorzystne warunki klimatyczne. Przy rozsądnym podejściu i poprawnym zastosowaniu tych praktyk, rolnik nie tylko otrzyma dodatkową płatność, ale także uzyska trwały efekt w postaci żyźniejszej gleby i lepszego gospodarowania.

Zielone certyfikaty

Odnośnie do pojęcia „rolnictwo węglowe” warto wyjaśnić jedną kwestię. Od jakiegoś czasu można także w Polsce korzystać z tzw. zielonych (węglowych) certyfikatów w produkcji rolnej. Certyfikaty te wyrażają ilość ton dwutlenku węgla zmniejszoną w atmosferze w wyniku zastosowania odnawialnych źródeł energii lub zaabsorbowania węgla np. w glebie. Producenci energii muszą zakupić takie ilości zielonych certyfikatów, jakie uwalniają do atmosfery w wyniku spalania paliw kopalnych. Wchłonięcie węgla przez glebę, na skutek odpowiedniego płodozmianu, przyorywania resztek i międzyplonów może być oszacowane przez specjalną firmę wydającą rolnikowi zielone certyfikaty. Rolnik te certyfikaty może sprzedać. Na razie proces ten dotyczy największych gospodarstw (firmie wydającej certyfikaty należy zapłacić), ale będzie coraz bardziej powszechny. Rolników posiadających zielone certyfikaty można uspokoić – jest to inny system płatności, niezwiązany z ekoschematem rolnictwo węglowe, można więc w gospodarstwie realizować obydwa działania.

Osiem punktowanych praktyk

Ekoschemat rolnictwo węglowe i gospodarowanie składnikami odżywczymi składa się z ośmiu praktyk, które są wycenione w systemie punktowym, przy czym każdy uzyskany punkt w ekoschemacie to płatność w wysokości 100 zł do hektara.

mgr inż. Marek Krysztoforski

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie

fot. Fiedler

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 06/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”