Ogranicz straty przy składowaniu buraków

Korzenie buraka cukrowego przeznaczone do przechowalnictwa powinny być zdrowe, bez większych uszkodzeń mechanicznych i zanieczyszczeń oraz zabezpieczone włókniną przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. W przeciwnym razie tracą szybko masę i cukier. Im gorszy stan początkowy surowca i dłuższy czas składowania, tym straty mogą być większe.

Niestety, długotrwałe przechowywanie korzeni zawsze prowadzi do mniejszych bądź większych strat suchej masy i cukru, które wynikają z naturalnych procesów biochemicznych i mikrobiologicznych zachodzących w pryzmie. Dynamikę tych zmian można jednak w znacznym stopniu kontrolować i ograniczyć ich negatywny wpływ do minimum. W jaki sposób?

Z wyprzedzeniem podejmować działania profilaktyczne

Wielkość strat masy i jakości surowca w okresie przechowalniczym zależy od wielu czynników. Można tu wymienić: zdrowotność korzeni, stopień uszkodzeń mechanicznych, procent zanieczyszczeń, a także samą odmianę. Większość z wymienionych elementów można w znacznym stopniu kontrolować.

Już na etapie planowania siewów należy myśleć o zbiorach. Mając na uwadze późny termin odstawy, należy preferować odmiany do późnego zbioru. Wymagają one długiego okresu wegetacji do osiągnięcia pełnej dojrzałości technologicznej, uzyskują duży plon korzeni i jednocześnie wysoką zawartość cukru przy niskiej koncentracji melasotworów. W takich korzeniach oddychanie jest mniej intensywne, co skutecznie ogranicza straty suchej masy i cukru. Niestety, wiosną rzadko kiedy nawet przybliżony harmonogram wykopków jest podany oficjalnie do wiadomości plantatorów, co uniemożliwia podjęcie właściwych decyzji.

Chronić rośliny do końca

Zasadą jest, że korzenie przeznaczone do długiego przechowywania, o ile to możliwe, należy kopać jak najpóźniej. Z reguły im dłuższy okres wegetacji, tym większe plony i zawartość cukru w korzeniach. Naturalnie pod warunkiem utrzymania plantacji w stanie wolnym od chwastów i dobrej zdrowotności. Należy monitorować i w razie potrzeby do końca zwalczać choroby grzybowe liści, w tym szczególnie chwościka buraka. Do późnych zabiegów warto wykorzystać preparaty o działaniu kontaktowym. W badaniach prowadzonych w Terenowej Stacji Doświadczalnej w Toruniu wykazano wysoką efektywność wodorotlenku miedzi (Plonuran płynny 1,5 l/ha) i trójzasadowego siarczanu miedzi (Yukon 3,0-5,5 l/ha). Związki te nie tylko skutecznie ograniczały rozwój patogenów grzybowych, ale także wpływały pozytywnie na plon i zawartość cukru w korzeniach. Z drugiej strony nie można przesadzić, ponieważ korzenie przemrożone nie nadają się do celów przechowalniczych, a tylko do bezpośredniego przerobu.

tekst i fot. dr inż. Dariusz Górski

Instytut Ochrony Roślin – PIB, TSD w Toruniu

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 10/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”