Poprawnie określ drugą dawkę azotu

W minionym roku uprawy zbóż były na granicy opłacalności. Dlatego, mając na uwadze zbliżający się termin stosowania drugiej wiosennej dawki azotu w pszenicy ozimej, która określana jest terminem „dawki korekcyjnej”, poza znaczeniem plonotwórczym należy także skoncentrować się na aspekcie ekonomicznym.

Analiza kosztów uprawy pszenicy ozimej w 2023 r. przeprowadzona przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB w Warszawie wskazuje, że wśród kosztów bezpośrednich największy udział niezależnie od skali uprawy tej rośliny w gospodarstwie ma cena zakupu nawozów mineralnych, która stanowi ok. 63% ogółu kosztów. Przy założeniu całkowitej dawki azotu wynoszącej 180 kg N/ha, koszt nawożenia N będzie się kształtował w zależności od doboru nawozu azotowego oraz ilości dawek, w przedziale od 1000 zł do 1200 zł/ha (wliczony koszt wykonania zabiegu). Mając na uwadze powyższe, należy dołożyć wszelkich starań, aby zminimalizować koszty nawożenia, wykorzystując w tym celu wiedzę oraz różne dostępne narzędzia, które pozwolą nam precyzyjnie określić dawkę N.  

Najpierw oceń stan plantacji

Dawka składnika i termin aplikacji azotu ściśle wiążą się z aktualnym stanem plantacji. Rozważania nad ilością i terminem zastosowania azotu najlepiej rozpocząć od omówienia procesów fizjologicznych zachodzących w zbożach w okresie od końca krzewienia aż do kłoszenia, czyli w fazie reprodukcji. W praktyce termin stosowania II dawki N rozpoczyna się bardzo wcześnie, gdyż pod koniec fazy krzewienia, a kończy w fazie ukazania języczka liściowego. W całym okresie rozwoju pszenicy zachodzi nie tylko intensywny przyrost masy, ale także ustala się struktura łanu, ściślej, te elementy struktury plonu, które w największym stopniu zadecydują o plonie ziarna. Celem stosowania drugiej dawki N jest kontrola struktury łanu, czyli liczby źdźbeł na jednostce powierzchni, liczby zawiązanych kłosów i liczby ziarniaków w kłosie. Druga dawka azotu dla spodziewanego plonu ziarna na poziomie np. 7 t/ha w zależności od stanu łanu powinna się kształtować w zakresie od 30 kg (łan dobry) do 50 kg N/ha (łan słaby). Wyznaczając drugą dawkę azotu, należy mieć na uwadze, że stanowi ona cześć realizowanego programu nawozowego i powinna być odnotowana w prowadzonej dokumentacji. Zarówno niedobór, jak i nadmiar azotu wywołuje określone skutki produkcyjne. Duża dawka azotu prowadzi do produkcji nadmiernej masy wegetatywnej o zbyt dużej masie liści i słabych źdźbłach, a tym samym zwiększonej podatności na wyleganie i choroby grzybowe. Rośliny przenawożone azotem później osiągają fazę kwitnienia, wolniej dojrzewają, co w konsekwencji prowadzi do spadku plonu ziarna. Podstawowym źródłem azotu w rozpatrywanym okresie rozwoju pszenicy jest nawóz, którego stosowanie ma za zadanie uzupełnienie potrzeb rośliny w okresach krytycznych dla struktury łanu. Zasoby glebowe, nawet jeśli są zadowalające, nie są wystarczające dla łanów o wysokich plonach, gdyż szybkość mineralizacji azotu z zasobów glebowych jest zbyt mała.

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, IWNiRZ – PIB w Poznaniu

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 04/2024 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”