Poprawnie określ drugą dawkę azotu w zbożach

Zbliża się termin stosowania drugiej wiosennej dawki azotu w pszenicy ozimej oraz innych oziminach, która określana jest jako „dawka korekcyjna”. Termin ten jest ściśle powiązany z gatunkiem zboża. Zdecydowanie odmiennej agrotechniki wymagają natomiast jęczmień i żyto, w odróżnieniu od pszenicy i pszenżyta.

Pierwsza wymieniona grupa zbóż rozpoczyna wiosenną wegetację w stanie pełnego rozkrzewienia, a pierwsza dawka azotu nie tylko uzupełnia zasoby glebowe azotu, lecz także decyduje o większości parametrów plonu. Natomiast w drugiej grupie zbóż, poprzez odpowiedni dobór dawki i terminu zastosowania azotu, kształtują się wiosną wszystkie elementy struktury łanu.

Decyduje aktualny stan plantacji

Dawka składnika i termin aplikacji azotu ściśle wiąże się ze stanem plantacji zbóż. Rozważania nad ilością i terminem zastosowania azotu najlepiej rozpocząć od omówienia procesów fizjologicznych zachodzących w zbożach, od końca krzewienia aż do kłoszenia, czyli w fazie reprodukcji. W praktyce termin stosowania II dawki N rozpoczyna się bardzo wcześnie, gdyż pod koniec fazy krzewienia, a kończy się w fazie ukazania studium języczka liściowego. W tym okresie rozwoju pszenicy zachodzi nie tylko intensywny przyrost masy, lecz także ustala się struktura łanu, a ściślej te elementy struktury plonu, które w największym stopniu zadecydują o plonie ziarna. Celem stosowania drugiej dawki N jest kontrola struktury łanu, czyli liczby źdźbeł na jednostce powierzchni, liczby zawiązanych kłosów i liczby ziarniaków w kłosie.

Druga dawka azotu dla spodziewanego plonu ziarna na poziomie np. 7 t/ha, w zależności od stanu łanu, powinna się kształtować w zakresie od 30 kg N/ha (łan dobry) do 50 (łan słaby). Wyznaczając wielkość drugiej dawki azotu, nie należy zapominać, że stanowi ona część realizowanego programu nawozowego i powinna być odnotowana w karcie pola. Zarówno niedobór, jak i nadmiar azotu wywołuje określone skutki produkcyjne. Nadmierna dawka azotu prowadzi do produkcji nadmiernej masy wegetatywnej o zbyt dużej masie liści i słabych źdźbłach, a tym samym zwiększonej podatności na wyleganie i choroby grzybowe. Rośliny przenawożone azotem później osiągają fazę kwitnienia, wolniej dojrzewają, co w konsekwencji prowadzi do spadku plonu ziarna. Podstawowym źródłem azotu w rozpatrywanym okresie rozwoju pszenicy jest nawóz, którego stosowanie ma za zadanie uzupełnienie potrzeb rośliny w okresach krytycznych dla struktury łanu. Zasoby glebowe, nawet jeśli są zadowalające, nie są wystarczające dla łanów o wysokich plonach, gdyż szybkość mineralizacji azotu z zasobów glebowych jest zbyt mała.

dr hab. Barbara Murawska

Fot. Gaj

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 04/2022 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”