Prawidłowo zabezpiecz buraki po zbiorze

Uprawa buraka cukrowego nie kończy się momentem zbioru korzeni, ale odbioru ich przez cukrownię. Do ostatniego dnia trwa batalia o możliwie najwyższą jakość surowca. Duże straty odnotowuje się podczas przechowywania, dlatego ich ograniczenie jest priorytetem. Co zatem należy robić, aby minimalizować spadek jakości korzeni?

Cukrownie płacą plantatorom za wartość technologiczną dostarczonych korzeni. W momencie ich wykopania następuje zatrzymanie procesu gromadzenia cukru. Od tego momentu zawartość może jedynie spadać. Wysokie plony nie gwarantują, że surowiec odstawiony do cukrowni będzie „najwyższej jakości”, za który otrzyma się adekwatną zapłatę. Wymagania stawiane dostarczanym korzeniom są jasno sprecyzowane i zbliżone w przypadku wszystkich producentów cukru. Chociażby, zgodnie z Instrukcją odbioru buraka cukrowego uzgodnioną pomiędzy Radą Związków Plantatorów Buraka Cukrowego przy Krajowej Grupie Spożywczej S.A. i Zarządem Krajowej Grupy Spożywczej S.A. (2022 r.), muszą być oczyszczone z nadmiaru gleby, prawidłowo ogłowione, świeże, zdrowe, o naturalnym właściwym dla nich zabarwieniu i kształcie, nieporośnięte, o zawartości cukru po 1 października równej lub wyższej 14%. Ponadto muszą być wolne od zanieczyszczeń (liści buraków, korzeni pośpiechów, burakochwastów, organów innych gatunków roślin). Zamarznięte i nieodtajałe korzenie, bez objawów gnicia, są przyjmowane w ilościach, miejscach i terminach wskazanych przez Oddziały. Cukrownia może odmówić przyjęcia surowca niespełniającego wyznaczonych norm, dlatego tak istotna jest „ostatnia prosta”, czyli jakość zbioru oraz przechowania korzeni do czasu odstawy.

Dobrze uformuj pryzmę

Nim buraki trafią do przerobu w cukrowni, są składowane na polu. Lokalizacja pryzmy jest niezwykle istotna dla sprawnego przebiegu załadunku i transportu. Powinna być umiejscowiona równolegle do drogi, najlepiej utwardzonej, umożliwiającej dojazd bez względu na warunki atmosferyczne, z dala od słupów czy drzew utrudniających pracę maszyn i na skraju pola. Jednakże należy unikać miejsc zaniżonych, podmokłych, w których gromadzi się woda. Różnica wysokości pomiędzy drogą a polem nie powinna przekraczać 2 m. Modelowanie pryzmy winno być naturalnym efektem wysypywania buraków ze zbiornika kombajnu, bez podgarniania przy użyciu dodatkowego sprzętu, który m.in. może powodować dodatkowe uszkodzenia mechaniczne. Wymiary pryzmy i jej budowa powinny sprzyjać minimalizacji strat jakości korzeni oraz wykazywać kompatybilność z szerokością roboczą doczyszczarko-ładowarek. W praktyce większość pryzm usypuje się na ok. 7 m szerokości i 2-3 m wysokości. Przenośnik, za pomocą którego buraki spadają na pryzmę, powinien pracować jak najniżej, żeby nie powodować dodatkowych obłamań korzeni. Należy unikać rozjeżdżania buraków, czyli do wysokich i szerokich pryzm dojeżdżać ukośnie. Ważne, aby podczas usypywania uzyskać boki i górę pryzmy o jak największym wyrównaniu, co pozwala do minimum ograniczyć straty spowodowane wysychaniem i ułatwia okrycie włókniną.

tekst i fot. mgr inż. Agnieszka Ulatowska

Instytut Ochrony Roślin – PIB, TSD w Toruniu

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 08/2024 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”