Przedsiewne nawożenie zbóż ozimych

Mając na względzie aktualne ceny nawozów mineralnych, należy się spodziewać, że znaczna cześć rolników będzie zmuszona ze względów ekonomicznych do ograniczenia poziomu nawożenia przedsiewnego zbóż ozimych, a w niektórych przypadkach nawet całkowitego zaniechania nawożenia fosforowo-potasowego.

Jednorazowo takie działanie w warunkach gleb zasobnych w przyswajalne formy składników nie spowoduje spadku plonu, ale w dłuższym przedziale czasu może skutkować znacznymi wahaniami plonów ziarna, zmniejszeniem wykorzystania azotu z nawozów mineralnych, zwiększeniem porażenia roślin przez choroby i szkodniki oraz pogorszeniem jakości uzyskiwanych produktów roślinnych.

Poznaj potrzeby

Nawożenie każdej rośliny należy rozpocząć od określenia jej potrzeb nawozowych rozpatrywanych jakościowo, ilościowo, z uwzględnieniem także dynamiki pobierania składników pokarmowych w sezonie wegetacyjnym. Przystępując do nawożenia zbóż jesienią, należy wziąć pod uwagę również uprawiany gatunek i jego specyficzne wymagania wobec stanowiska. Szczególnie ważne jest uwzględnienie odczynu gleby i ewentualne zastosowanie nawozów wapniowych lub wapniowo-magnezowych. Regulacji odczynu dokonujemy najczęściej po zbiorze zbóż, przed kolejnymi zasiewami jesiennymi. Najlepszy agrotechnicznie termin wapnowania wynika z częstotliwości uprawy roślin o małej tolerancji na zakwaszenie, dlatego zabieg ten przeprowadza się najczęściej pod zboża.
Ważnym aspektem stosowania nawozów wapniowych po żniwach są wykonywane uprawy pożniwne, dzięki którym zwiększa się szansa wymieszania nawozu z glebą, co w rezultacie maksymalizuje proces neutralizacji kwaśnych kationów.

Co i kiedy roślina pobiera

Następnym etapem przygotowań do zabiegu nawożenia przedsiewnego zbóż ozimych jest ustalenie dynamiki pobierania składników pokarmowych w sezonie wegetacyjnym i uwzględnienie ich podstawowych funkcji w procesach kształtowania plonu. Pszenica pobiera intensywnie potas (K) od pełni strzelania w źdźbło do kwitnienia, podczas gdy w okresie dojrzewania dochodzi nawet do jego wydalania z roślin. W trakcie kwitnienia potas jest niezbędny, ze względu na swoje funkcje osmotyczne, do utrzymania turgoru zalążni, a prawdopodobnie także i młodych ziarniaków. Niedobór potasu w tych stadiach rozwojowych zbóż zakłóca potencjalny status podstawowych elementów struktury plonu, jakimi są liczba kłosów oraz kłosków i ostatecznie liczba płodnych kwiatków w kłosku – naturalnie zależnych od odżywienia azotem.

tekst i fot. prof. dr hab. Renata Gaj

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 08/2022 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”