Przygotuj stanowiska dla roślin jarych

Panujące w naszym kraju od 2015 r. susze i ocieplenie klimatu wymusiły zmiany w strukturze zasiewów, zwłaszcza zbóż, oraz sposobach uprawy gleby. Na polskie pola, głównie w miejsce zbóż jarych, wkroczyła ciepłolubna kukurydza uprawiana na ziarno, rozwija się też uprawa soi.

W niniejszym artykule zwrócę uwagę na najważniejsze wymagania agrotechniczne zbóż jarych, kukurydzy, buraka cukrowego i soi.

Zboża jare w odwrocie

W ostatnim dziesięcioleciu na Śląsku zboża ozime prowadziły wegetację z małymi przerwami przez późną jesień oraz zimę. Plonowały na poziomie ok. 30% i więcej od jarych, ponieważ „uciekły” przed wiosennymi suszami. Podobna sytuacja miała miejsce w innych regionach Polski. Wielu rolników zrezygnowało z siewu zbóż jarych. W mijającym roku, w następstwie bardzo ciepłej zimy i wiosny, zboża jare przebywały na polach ok. 2-3 tygodni krócej niż normalnie, co siłą faktu musiało odbić się ujemnie na ich plonach. W 2024 r., w OODR Łosiów na Porejestrowych Doświadczeniach Odmianowych zboża plonowały następująco (plon wzorca na poziomie a2):

• ozime: pszenica – 103,3 dt/ha, pszenżyto – 95,9 dt/ha, jęczmień – 98,0 dt/ha;
•  jare: pszenica – 60,8 dt/ha, jęczmień – 66,9 dt/ha, owies – 45,8 dt/ha.

Prognozy pogody z końca sierpnia br. przewidują, że pogoda we wrześniu, październiku oraz w listopadzie będzie cieplejsza niż w wieloleciu, a opady niestety niższe. Będzie to sprzyjało wegetacji zbóż ozimych wysianych po późno zbieranej kukurydzy i burakach cukrowych. Zboża mogą plonować normalnie, jak to miało miejsce w tym roku, gdy żyto nasienne u Tomasza Warowego z Obórek k. Brzegu wysiane pod koniec października 2023 r. plonowało dobrze. Rolnik żyto uprawiał na glebach klasy IVa i IVb w kulturze, w stanowisku po kukurydzy. W trakcie siewu gleba na skutek opadów deszczu była silnie uwilgotniona i wschody były przerzedzone. Żyto rozkrzewiło się w zimie i wydało plon około 50 dt/ha.

Tegoroczne zbiory kukurydzy na kiszonkę rozpoczęły się już po 15 sierpnia, a na ziarno wczesne odmiany były na południu Polski młócone w I dekadzie września. Późne odmiany także dojrzeją wcześniej i będzie możliwość wysiania po nich w terminach agrotechnicznych: na lepszych stanowiskach pszenicy ozimej, na średnich i słabszych jęczmienia oraz pszenżyta, a na lekkich żyta.

Miejsce zbóż jarych w zmianowaniu

Powierzchnia zasiewów jęczmienia i pszenicy jarej systematycznie maleje, ale w dalszym ciągu mają ważne znaczenie gospodarcze. Owies utrzymuje się na zbliżonym poziomie. Wymagania zbóż jarych są różne.

tekst i fot. dr Władysław Kościelniak

doradca rolny

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 10/2024 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”