Siew zbóż w warunkach niedoboru wilgoci

Nowoczesne agregaty uprawowo-siewne mogą wykonywać uprawę roli, nawożenie i siew w jednym przejeździe, co ogranicza intensywność uprawy roli i straty wilgoci. Dodatkowo krótszy jest też czas potrzebny na wykonanie prac polowych, co zmniejsza nakłady robocizny w porównaniu z tradycyjnymi metodami uprawy i siewu.

Ostatnie lata były dla rolników trudniejsze ze względu na coraz częściej występujące okresowe susze. W warstwie ornej często brakowało wilgoci nie tylko na glebach lekkich, ale również na średnich i ciężkich. Wykonanie zabiegów uprawowych, takich jak orka czy głębokie spulchnianie na wysuszonych polach jest trudne do zrealizowania i jednocześnie powoduje dodatkowe przesuszanie warstwy ornej. Występujący coraz częściej na polach deficyt wody wymusza wprowadzanie takich systemów uprawy roli i siewu, które pozwalają efektywniej zachować wilgoć w glebie, aby uzyskiwać wyrównane wschody.

Uprawa bezpłużna

Jednym z ważniejszych argumentów przemawiających za stosowaniem głębokiej uprawy spulchniającej zamiast orki jest większa wydajność niż osiągana przy uprawie orkowej. Kolejną pozytywną cechą uprawy bezpłużnej jest mniejsze ryzyko wystąpienia erozji czy zaskorupienia gleby dzięki pozostawianiu na powierzchni pola części resztek roślinnych lub słomy. Tym niemniej jest też wtedy większe ryzyko przenoszenia chorób, np. za pośrednictwem słomy. Są to bardzo ważne czynniki, który należy brać pod uwagę podejmując decyzję o uprawie bezorkowej. Dobre efekty z wprowadzenia takiego systemu uprawy w znacznym stopniu będą zależały m.in. od prawidłowego płodozmianu. Jeżeli uprawiane są zboża po zbożach, to należy się liczyć z większą presją chorób i szkodników.

Siewniki są dokładniejsze

W ostatnich latach krajowi producenci zbóż czy rzepaku wykazują większe zainteresowanie bezpłużnymi technologiami uprawy i siewu. Korzyści z siewu zbóż przy stosowaniu uprawy konserwującej w pierwszej kolejności zostały zauważone przez dużych producentów rolnych, u których był prowadzony właściwy płodozmian oraz występowały dogodne warunki glebowe do wdrożenia takiego systemu. Stopniowy dalszy wzrost upowszechniania się uprawy bezpłużnej jest też wynikiem wprowadzenia zachęt w postaci dopłat do ich stosowania. Nie bez znaczenia pozostają też rosnące koszty produkcji oraz zmniejszająca się opłacalność. Zainteresowanie technologiami bezpłużnymi zwiększa się również pod wpływem poszerzającej się rokrocznie oferty narzędzi i maszyn do takiej uprawy i siewu, co można zaobserwować na krajowych i regionalnych wystawach rolniczych. Ponadto produkowane obecnie środki techniczne pozwalają na bardziej dokładną uprawę roli oraz na dokładniejsze umieszczanie nasion i nawozów mineralnych w glebie. Agregaty uprawowo-siewne czy siewniki wykorzystywane w systemach uprawy bezpłużnej lub w siewie bezpośrednim są przede wszystkim cięższe w porównaniu z tradycyjnymi siewnikami uniwersalnymi. Redlice wysiewające nasiona w glebę są dostosowane do umieszczania nasion na żądanej głębokości pomimo warstwy mulczu zalegającej na powierzchni pola. Siewniki mają na wyposażeniu elementy robocze, które mogą ciąć lub odgarniać słomę, łodygi czy mulcz oraz coraz częściej są doposażane w systemy sterujące ich pracą, z uwzględnieniem dwukierunkowej wymiany danych. Obecnie produkowane ciągniki i maszyny fabrycznie są wyposażane w moduły telemetryczne, które rejestrują i przesyłają duże ilości danych na serwery producentów. Mogą być też wyposażone w przewodowe lub bezprzewodowe moduły komunikacji dwukierunkowej do wymiany danych i sterowania funkcjami maszyny w czasie rzeczywistym, np. sterowanie dawkami wraz z pomiarem liczby lub masy wysianych nasion.

tekst i fot. prof. UPP dr hab. inż. Ireneusz Kowalik
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 06/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”