Wapno z dodatkami, czyli (nie)zwykłe wapno

Przy wyborze nawozów wapniowych powinniśmy kierować się reaktywnością i szybkością ich rozpuszczania. Najlepsze pod tym względem są kredy, które posiadają porowatą (amorficzną) budowę wpływającą na szybkość ich rozpuszczania i działania w glebie.

Nawozy kredowe po rozpuszczeniu przez wodę opadową tworzą zawiesinę, która przemieszczając się w profilu glebowym skutecznie neutralizuje zakwaszenie gleby i dezaktywuje szkodliwe działanie glinu i manganu na system korzeniowy roślin. Interesujące są także pyliste wapna węglanowe drobno mielone. Na rynku pojawia się coraz więcej wapna węglanowego granulowanego, produkowanego ze skały wapiennej, która przed procesem granulacji powinna zostać drobno zmielona do średnicy cząstek poniżej 0,3 mm. Stopień zmielenia i rozdrobnienia wapna decyduje o powierzchni styku z cząsteczkami gleby i szybkości działania. Przy dobrym rozdrobnieniu efektywne działanie wapna ujawnia się po okresie 0,5 roku a przy słabym rozdrobnieniu po upływie około 1-2 lat. Wapń z formy węglanowej przemieszcza się w glebie w ciągu roku przeciętnie na głębokość 2-4 cm. 

Wapń jest bardzo dobrym nośnikiem różnych substancji organicznych i składników mineralnych w nawozach wapniowych, które dodatkowo mogą wzmocnić efekty wapnowania nie tylko poprzez zmianę odczynu gleby. Na krajowym rynku dostępnych jest kilka ciekawych nawozów wapniowych zawierających w swoim składzie różne dodatki mineralne i organiczne, które poprawiają właściwości fizyczne i chemiczne gleby oraz działają stymulująco na mikroorganizmy glebowe oraz system korzeniowy roślin uprawnych. Charakterystykę wybranych nawozów wapniowych opracowaną na podstawie opisów producentów ich właściwości przedstawiono poniżej. Aktualne ceny rynkowe nawozów wapniowych z zestawieniem składu mineralnego oraz
zawartych w nich biologicznych dodatków stymulujących zamieszczono w tabeli.

Najbardziej popularne wapno z magnezem

Nawozy tego typu jak Dolomit G Extra, Magnesia CALC i Active MAG produkowane są najczęściej z mączki dolomitowej o wysokim stopniu rozdrobnienia surowca, co zapewnia maksymalną siłę zobojętnienia i dostępność przyswajalnego magnezu i wapnia dla roślin. Nawóz ten charakteryzuje się 70% reaktywnością wg normy PN-EN 1397 oraz zawartością 32% CaO i 16% MgO. Zasady stosowania wapna zawierającego magnez są takie same jak zwykłego wapna. Nawozy wapniowe zawierające Mg w formie tlenkowej zaleca się stosować na gleby kategorii agronomicznej średniej i ciężkiej, natomiast wapna węglanowe z magnezem na gleby lekkie i bardzo lekkie. Decydując się na wapno węglanowe koniecznie trzeba zwrócić uwagę na rozdrobnienie, gdyż ten parametr w głównej mierze będzie decydował o efektywności działania, o czym już wspomniano wcześniej.

Czarna kreda

W ostatnim czasie popularność zdobywa czarna kreda, która produkowana jest na bazie surowca wydobywanego z pokładów bełchatowskiej kredy jeziornej typu 07a. Powstawanie tego pokładu wapiennego datowane jest na okres trzeciorzędu. Jest to młoda i najbardziej miękka forma węglanu wapnia (głównie kalcyt) o budowie amorficznej i wysokiej porowatości. Cecha ta wpływa na wysoką reaktywność (bliską 100%) i szybkość działania po zastosowaniu i wymieszaniu z glebą. Porowata budowa umożliwia łączenie się wapnia z roztworem glebowym wpływając na poprawę rozwoju bakterii probiotycznych i fotosyntetyzujących. Nawóz przyspiesza mineralizację słomy, resztek pożniwnych i innych substancji organicznych zawartych w glebie a materia organiczna zawarta w kredzie przy regularnym jej stosowaniu będzie sukcesywnie podwyższała zasoby próchnicy glebowej polepszając pojemność i retencję wodną w glebie.

tekst i fot. dr inż. Waldemar Zielewicz
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 11-12/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”