Wpływ nawożenia na jakość bulw ziemniaka

W ostatnich latach wymagania konsumentów w stosunku do ziemniaka idą w kierunku estetycznego wyglądu bulw – przede wszystkim o gładkiej skórce, kształtnych, nieuszkodzonych, o płytkich oczkach i czystych (mytych lub szczotkowanych), a jednocześnie smacznych, o określonych walorach kulinarnych. Aby sprostać tym wymaganiom, należy odpowiednio dbać o plantację i umiejętnie ją nawozić.

Zła jakość bulw, wynikająca z udziału egzemplarzy z defektami wyglądu, o ciemniejącym miąższu oraz nieodpowiedniej zawartości składników, będzie ograniczać ich popyt, a tym samym rentowność produkcji.

Kluczowe jest nawożenie

Należy mieć na uwadze, że jakość bulw ziemniaka może być w mniejszym lub większym stopniu kształtowana przez różnego rodzaju czynniki, w tym agrotechniczne, spośród których nawożenie odgrywa kluczową rolę. Poszczególne składniki nawozowe mogą mieć określone oddziaływanie na cechy jakości bulw. W stosunku do stosowania głównych składników nawozowych – azotu, fosforu i potasu – chodzi przede wszystkim o zachowanie właściwych proporcji pomiędzy nimi. Dane GUS odnośnie do zużycia nawozów mineralnych w czystych składnikach wskazują, że nasi rolnicy stosują zbyt wysokie dawki azotu, kosztem ograniczonego zużycia fosforu czy potasu. Zaobserwowano to szczególnie w ostatnich 2-3 latach, wraz z szybkim wzrostem cen nawozów mineralnych. Wynika to z tego, że azot jest składnikiem najbardziej plonotwórczym i bardziej faworyzowanym w stosunku do pozostałych, ale należy zdawać sobie też sprawę, że jednocześnie w większym stopniu bardziej lub mniej korzystnie w stosunku do potasu i fosforu oddziałującym na zewnętrzne i wewnętrzne cechy jakości bulw.

Azot trzeba sypać z umiarem

Wysoka dawka azotu mineralnego korzystnie wpływa na udział w strukturze plonu bulw dużych oraz zawartość białka, ale jednocześnie przyczynia się do wzrostu szkodliwych dla naszego organizmu azotanów w bulwach. Wysoka dawka azotu mineralnego może skutkować także wzrostem poziomu cukrów redukujących, co z kolei prowadzi do obniżenia jakości bulw przeznaczonych do przetwórstwa spożywczego (frytki, chipsy). Niekorzystne oddziaływanie wysokich dawek azotu, szczególnie w stosunku do niskiego poziomu fosforu i potasu, przyczynia się również do obniżenia poziomu skrobi i suchej masy w bulwach, opóźnia dojrzewanie roślin ziemniaka, co może być przyczyną wzrostu uszkodzeń mechanicznych bulw podczas zbioru i zwiększonych strat w czasie ich przechowywania. Wysoki poziom nawożenia azotem może mieć także niekorzystny wpływ na sypkość bulw i ciemnienie miąższu zarówno surowego, jak i po ugotowaniu.

tekst i fot. dr inż. Cezary Trawczyński

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB, Oddział w Jadwisinie

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 09/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”