Zadbaj o wilgoć w glebie

Woda determinuje życie na Ziemi. Jej rola w rolnictwie jest nie do przecenienia. Sytuacja ta dotyczy zarówno produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej. Trzeba o nią dbać i zrobić wszystko, aby żadna kropla nie została stracona.

Ilość dostępnej wody w produkcji roślinnej w dużej mierze nie zależy od producenta rolnego, lecz determinują ją opady. Elementami opadu istotnie wpływającymi na produkcję roślinną są: okres ich występowania, częstotliwość oraz intensywność. Każda roślina uprawna ma inne wymagania wilgotnościowe. Rolnik powinien tak prowadzić uprawy, aby maksymalnie wykorzystać opady, a ściślej mówiąc zatrzymać każdą kroplę wody w glebie, stwarzając roślinie uprawnej odpowiednie warunki do wzrostu i rozwoju. Rośliny będą wtedy maksymalnie wykorzystywać zastosowane nawozy i będą bardziej odporne na ataki ze strony agrofagów. Przed każdym założeniem uprawy prowadzone są prace przygotowujące stanowisko do uprawy rośliny następczej. Wybór okresu ich wykonania oraz technika nic nie kosztują, a mogą przynieść dużo korzyści. Dlatego o wodę w glebie należy zadbać od samego początku.

Zróżnicowane wymagania

Rośliny uprawne charakteryzują się znacznymi różnicami w zapotrzebowaniu na wodę (tabela). Większość roślin wykazuje duży popyt na wodę w okresie wytwarzania organów generatywnych, kwitnienia, a także nalewania ziarna. Gatunkami wymagającymi dużych ilości wody w profilu glebowym podczas kiełkowania są bez wątpienia bobowate. Nasiona tych roślin muszą pobrać znaczne ilości wody, aby proces ten przebiegał bez zakłóceń. Szacuje się, że ilość pobranej wody przez nasiona grochu wynosi od 67 do 125% ich masy, a przez nasiona łubinu aż 170%. Poza odpadami atmosferycznymi rośliny uprawne reagują na wilgotność względną powietrza, czyli stosunek ilości pary wodnej zawartej w powietrzu do ilości pary wodnej, jaką powietrze jest w stanie utrzymać przy danej temperaturze i ciśnieniu. Przykładem rośliny, która dobrze wykorzystuje swój potencjał plonotwórczy w rejonach o dużej wilgotności powietrza oraz z regularnymi opadami, jest rzepak ozimy. Do prawidłowego wzrostu wymaga on rocznych opadów w wysokości 600-700 mm oraz średniej temperatury rocznej powyżej 7,5°C.

Nieustanna praca

Myśląc o zatrzymaniu wody na polach, trzeba przyjąć odpowiednią strategię. Kluczowa w tej materii jest dbałość o glebę. Jakość polskich gleb jest bardzo zróżnicowana, dlatego w każdym gospodarstwie działania mają nieco inny charakter. W niektórych będzie trzeba robić wszystko, aby poprawić jakość gleby, w innych potencjał gromadzenia wody będzie trzeba tylko utrzymywać. Niemniej zarówno w jednych, jak i drugich trzeba będzie zadbać o to, aby nie doprowadzić do zachwiania stosunku wodno-powietrznego gleb. Przed przyjęciem odpowiedniego planu działania, który ma na celu zatrzymanie na polu jak największej ilości wody, każdy producent rolny musi zapoznać się ze stanem swoich pól. Pierwszym krokiem w utrzymaniu, jak i poprawie złego stanu gleb jest odpowiedni płodozmian. Podczas jego układania należy postawić na uprawę roślin strukturotwórczych. Bez wątpienia do tej grupy należą rośliny bobowate, takie jak: groch jadalny oraz pastewny, soja, bobik czy wszystkie gatunki łubinów.

tekst i fot. dr inż. Przemysław Kardasz

Instytut Ochrony Roślin – PIB, PSD Winna Góra

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 04/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”