Zbiór soi wymaga dokładności i cierpliwości

Przy zbiorze soi musimy pamiętać, że jej nasiona posiadają delikatną okrywę nasienną, wrażliwą na uszkodzenia mechaniczne w trakcie omłotu, transportu i prac magazynowych.

Nasiona soi są bogate w białka, tłuszcze i inne składniki oraz są „łakomym kąskiem” dla różnego rodzaju grzybów pleśniowych, bakterii, które dostają się do ich wnętrz przez pękniętą okrywę nasienną i powodują ich psucie się. Nasiona, które zostały zebrane w delikatny sposób przy wilgotności 13-14% i posiadają całe, nieuszkodzone okrywy nasienne, nie są atakowane przez patogeny. Jeżeli wilgotność nasion w trakcie zbioru przekracza 14%, to powinny być dosuszone. Na pęknięcia wrażliwe są nasiona o bardzo niskiej wilgotności – 11-12% przed zbiorem (taką wilgotność miała bardzo wczesna odmiana Merlin w upalnym 2015 r., która dojrzała w ostatnich dniach sierpnia) i wówczas należy opóźnić zbiór do godzin popołudniowych.

Nasiona zbieraj, gdy grzechocą

Soja przed zbiorem traci prawie wszystkie liście. Najwcześniej dojrzewają dolne strąki i liście. W trakcie dojrzewania łodygi drewnieją, nabierają koloru brązowego i zasychają, chociaż dość często nasiona są dojrzałe, gotowe do zbioru, a łodygi pozostają zielone. Takie zjawisko obserwowałem w ubiegłym roku u odmiany Abaka. Prostą metodą określenia gotowości do zbioru jest potrząsanie roślinami. Jeśli nasiona w strąkach charakterystycznie grzechoczą, to można zaczynać żniwa. Takie nasiona są już twarde i trudno je rozpołowić, a ich wilgotność wynosi 13-16%. Ponadto, wilgotność można sprawdzić testerami, które posiadają obecnie prawie wszystkie gospodarstwa.

Optymalne warunki dla zbioru soi to: koszenie plantacji stojących roślin na polu o wyrównanej powierzchni, bez kamieni i na polu niezachwaszczonym. Przy słonecznej pogodzie przebiegnie wtedy szybko i można nawet powiedzieć przyjemnie dla kombajnisty.

Jakim kombajnem najlepiej kosić soję

Soję można młócić:

•  tradycyjnymi kombajnami wyposażonymi w hedery do zbioru zbóż, które posiadają sztywne listy tnące. Przy nisko osadzonych strąkach i niewyrównanym polu na glebie pozostaje 2-4 dt/ha nasion. Do omłotu bardziej przydatne są kombajny o mniejszej szerokości roboczej;
• nowoczesnymi – wyposażonymi w elastyczne zespoły żniwne specjalnie przystosowane do zbioru soi, oznaczone jako „flex draper”. Dzięki temu dostosowują się do nierówności terenu, co minimalizuje straty plonu prawie do zera. Takie rozwiązanie umożliwia bowiem ścinanie roślin poniżej dolnych strąków. Świetnie spisują się przy zbiorze wylegniętego łanu. Drugim rozwiązaniem w konstrukcji hedera tego typu kombajnów jest zastąpienie metalowego przenośnika ślimakowo-palcowego plastikowymi taśmociągami. Listwy i palce motowideł również wykonane są z tworzywa sztucznego i mniej intensywnie uderzają w łan. Suche nasiona są mniej narażone na pękanie.

tekst i fot. dr Władysław Kościelniak

doradca rolny

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 09/2024 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”