Znaczenie nawozów naturalnych

Gleba w dużej mierze determinuje wydajność produkcji roślinnej, dlatego powinna być żyzna i zasobna. Trzeba więc nad nią pracować. Ważnym, a zarazem podstawowym elementem pracy nad glebą jest stosowanie nawozów naturalnych.

Żyzność gleby to jej naturalna zdolność do zaspokojenia potrzeb pokarmowych rośliny uprawnej. Potrzeby te związane są głównie z dostępnością wody oraz rozpuszczonych w niej składników pokarmowych, odpowiednią ilością powietrza i jej zdolnością do szybkiego nagrzewania się. Żyzność nie jest cechą pojedynczą, lecz stanowi zespół właściwości fizycznych, chemicznych, biochemicznych i biologicznych. Ze względu na złożoność cech wpływających na żyzność należy traktować ją jako wypadkową zasobności w składniki pokarmowe i właściwości gleby. Trzeba pamiętać, że dobra czy bardzo dobra zasobność gleby nie jest jednoznaczna z dobrą czy bardzo dobrą żyznością, jeśli inne właściwości gleby będą niekorzystne. Taki sztandarowy przykład stanowią ciężkie gleby ilaste, które mimo wielu korzystnych cech charakteryzują się niekorzystnymi warunkami powietrzno-wodnymi. Stwierdzono ponadto, że jeśli proporcje pomiędzy zasobnością i żyznością będą odpowiednie, wówczas rośliny uprawne będą miały prawidłowe warunki do maksymalnego wykorzystania potencjału plonotwórczego.

Trzy rodzaje żyzności gleby

Wyróżnia się żyzność: naturalną, agrotechniczną i nabytą. Z rolniczego punktu widzenia największe znaczenie dla produkcji roślinnej mają żyzność naturalna i agrotechniczna.

Żyzność naturalna jest charakterystyczna dla gleb naturalnych, na które nie oddziałuje człowiek. Związana jest z właściwościami skały macierzystej, procesu glebotwórczego, zawartością koloidów glebowych, próchnicy, różnego rodzaju związków mineralnych czy drobnoustrojów. Żyzność naturalna utożsamiana jest z typem, rodzajem i gatunkiem gleby. Na żyzność tę wpływa także krajobraz i zbiorowisko roślin.

Żyzność agrotechniczna, zwana także żyznością sztuczną, jest wynikiem oddziaływania człowieka na żyzność naturalną. Największy wpływ na żyzność agrotechniczną mają różnego rodzaju zabiegi agrotechniczne, których podstawowym celem jest stworzenie odpowiednich warunków do wzrostu i rozwoju roślin uprawnych. Najważniejszymi zabiegami są: orka lub stosowanie narzędzi głęboko spulchniających glebę bez jej odwracania, zrównoważone nawożenie, regularne wapnowanie, siew/sadzenie, stosowanie środków ochrony roślin i deszczowanie. Odpowiednio ułożony płodozmian oraz melioracja to kolejne elementy pracy nad glebą istotnie poprawiające jej żyzność agrotechniczną.

tekst i fot. dr inż. Przemysław Kardasz

Instytut Ochrony Roślin – PIB, PSD w Winnej Górze

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 10/2024 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”