Czym zwalczyć choroby w zbożach jarych?

Zboża jare mają krótszy okres wegetacji w porównaniu ze zbożami ozimymi, ale również często ulegają porażeniom przez grzyby chorobotwórcze. Choć omijają je choroby związane z przezimowaniem i w mniejszym nasileniu występują choroby podsuszkowe, które „obowiązkowo” zwalczamy w oziminach, to także wymagają ochrony przy użyciu fungicydów.

Ważne, aby prawidłowo ocenić zagrożenie wynikające z pojawienia się danej choroby lub chorób i w odpowiednim czasie oraz przy użyciu właściwych fungicydów wykonać zabieg. Niby takie to proste, ale rzeczywistość na polu sprawia, że zawsze pojawiają się znaki zapytania. Czy to już właściwy termin? Czy może opóźnić zabieg? Czy wybrany fungicyd jest odpowiedni?

Ważna jest odmiana

Hodowcy roślin stale pracują nad ulepszeniem wyhodowanych odmian o kolejne ważne cechy, szczególnie w warunkach zmieniającego się klimatu i wobec wymagań „Europejskiego Zielonego Ładu”. Nowe odmiany charakteryzują się coraz wyższym plonowaniem i coraz lepszą jakością. Wybierając odmiany do uprawy w warunkach konkretnego gospodarstwa, warto korzystać z wydawanych przez COBORU List Odmian Zalecanych dla poszczególnych województw (LOZ).

Rozpocząć od zaprawiania ziarna

W zbożach jarych, przede wszystkim w jęczmieniu, dostępne są zaprawy, które chronią je w początkowych fazach rozwoju, ale w sprzyjających warunkach także do fazy krzewienia i często też przed grzybami chorobotwórczymi powodującymi objawy na liściach. Jest to ważny element w ochronie zbóż jarych, ponieważ pozwala uchronić rośliny na starcie przed wystąpieniem tak ważnych chorób, jak np. plamistość siatkowa jęczmienia, mączniak prawdziwy zbóż i traw, rynchosporioza zbóż. W takiej sytuacji z dużym prawdopodobieństwem zabieg w terminie T2 będzie pierwszym zabiegiem przy użyciu fungicydu. Jednak, wysiewając zaprawione ziarno długo działającymi zaprawami, należy zachować czujność, ponieważ mogą pojawić się w tym czasie inne choroby, jak np. rdza jęczmienia.

Zagrożenia dla „zielonej fabryki”

Zagrożenie dla górnych liści, które odpowiadają za prawidłowe działanie „zielonej fabryki”, stanowić może wiele chorób, które różnią się w zależności od uprawianych gatunków. Dla pszenicy zagrożeniem są: septorioza paskowana liści pszenicy, brunatna plamistość liści, rdza brunatna, rdza żółta. Dla jęczmienia: plamistość siatkowa jęczmienia, rdza jęczmienia, rynchosporioza zbóż, ramularioza, a dla pszenżyta zagrożenie stanowią te same choroby co dla pszenicy, oprócz septoriozy paskowanej liści pszenicy oraz dodatkowo występuje także rynchosporioza zbóż. W przypadku owsa na liściach mogą występować objawy helmintosporiozy owsa oraz rdzy koronowej owsa. Żyto jare może być porażane przez sprawców: rdzy brunatnej żyta, rdzy źdźbłowej i rynchosporiozy zbóż. Na wszystkich gatunkach zbóż występować może mączniak prawdziwy
zbóż i traw.

Kiedy wykonać zabieg w T2?

Zabieg w terminie T2 wykonuje się w fazie nabrzmiewania pochwy liściowej liścia flagowego (BBCH 41) do widocznych pierwszych ości (BBCH 49).

dr inż. Joanna Horoszkiewicz, prof. dr hab. Marek Korbas

Instytut Ochrony Roślin – PIB, Poznań

fot. Korbas

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 05/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”