Nowe odmiany to lepsze plony

Bardzo ważną rolę we wzroście plonów wszystkich roślin uprawnych odgrywa szybkie wprowadzanie do szerokiej praktyki nowych odmian. Dla potwierdzenia tej tezy warto prześledzić znaczenie poszczególnych czynników plonotwórczych w ostatnim stuleciu.

Na początku XX w. o wzroście wydajności decydowały nawożenie i mechaniczna uprawa roli. W latach 70. i 80. pierwszoplanową rolę odegrała chemiczna ochrona roślin. Natomiast na przełomie wieków na czoło wysunął się postęp biologiczny. Szacuje się, że w latach 1900-1950 tylko w 11% decydował on o wzroście plonów. W kolejnym ćwierćwieczu (1951-1975) jego rola wzrosła do 18%, a w następnych dwudziestu latach (do 1996 r.) przekroczyła 52%.

Dokonał wielkiego przełomu

Olbrzymie zasługi dla wzrostu wydajności pszenicy wniósł prof. Norman Borlaug, który w latach 50. i 60. XX w. wyhodował odmiany odporne na choroby, rekordowo plenne i o krótkiej słomie. Uchroniły one od głodu blisko miliard mieszkańców biedniejszych krajów, zwłaszcza z Azji, Ameryki Południowej i Afryki. Za swoje osiągnięcia został uhonorowany m.in. Pokojową Nagrodą Nobla w 1970 r. Z jego materiałów genetycznych korzystali też polscy hodowcy pszenicy, którzy wyhodowali krótkosłome odmiany Luna i Grana, a w kolejnych latach następne.

tekst i fot. dr Władysław Kościelniak

doradca rolny

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 08/2019 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”