Ochroń buraki przed chwościkiem

Mimo że uprawa buraka cukrowego ma w Polsce ogromne znaczenie gospodarcze, plantatorzy napotykają szereg problemów z ochroną upraw przed najgroźniejszą chorobą – chwościkiem buraka. Jakie są perspektywy na najbliższe lata?

Polska należy do czołówki producentów buraka cukrowego w UE, ustępując miejsca jedynie Francji i Niemcom. W 2020 r. plantacje jego uprawy zajmowały powierzchnię 246 tys. ha i były czwartą pod względem wielkości zajmowanego areału uprawą w naszym kraju.

Co sprzyja sprawcy choroby?

Rozwojowi chwościka buraka sprzyja wysoka temperatura powietrza połączona z częstymi opadami deszczu. W warunkach klimatycznych Polski pierwsze symptomy porażenia obserwuje się już pod koniec czerwca, przy czym w południowo-wschodniej części kraju pojawiają się one najwcześniej. W trakcie sezonu wegetacyjnego cykl rozwojowy patogena powodującego chwościk może się powtórzyć kilkukrotnie, co wymaga szeregu zabiegów ochronnych. Początkowo infekcja postępuje powoli, ale z czasem rozwija się coraz dynamiczniej. Pierwszym sygnałem do rozpoczęcia zabiegów chemicznych jest stwierdzenie w okresie do 5 sierpnia około 5% roślin z objawami chorobowymi. Między 5 a 15 sierpnia zabieg ochronny powinien zostać wykonany, jeśli objawy infekcji będą widoczne na 15%, a między 15 sierpnia a 10 września, jeśli na 45% roślin.

Skutki mogą być poważne

W optymalnych dla swojego rozwoju warunkach patogen może doprowadzić do całkowitego zamierania liści. Roślina odbudowuje aparat liściowy, wykorzystując zgromadzone substancje, głównie cukier. Przy silnym porażeniu straty plonu korzeni mogą wynosić nawet 40%. Brak skutecznej ochrony chemicznej w tym czasie, przy sprzyjających rozwojowi patogena warunkach, będzie powodował błyskawiczne jego namnażanie i rozprzestrzenianie się choroby.

Co ogranicza ochronę chemiczną?

Możliwość prowadzenia skutecznej ochrony fungicydowej staje się coraz trudniejsza. Składają się na to różne czynniki: wzrost odporności grzyba wywołującego chwościka na substancje czynne obecnie stosowanych fungicydów, drastycznie ograniczana lista dostępnych preparatów oraz brak rejestracji nowych fungicydów, które zastąpiłyby substancje wycofywane. Wzrost odporności patogenów na substancje czynne fungicydów stanowi aktualnie jedno z najważniejszych wyzwań dla ochrony roślin. W przypadku grzybów na rozwój odporności wpływa przede wszystkim stosowanie przez długi czas substancji czynnych należących do tej samej grupy chemicznej, np. tylko triazoli lub tylko strobiluryn. Fungicydy, w zależności od grupy, do jakiej należą, mają różny sposób działania na komórki grzybów. Mogą oddziaływać na jedno konkretne białko lub na wiele miejsc docelowych w komórkach grzybowych.

dr Agnieszka Kiniec

Instytut Ochrony Roślin – PIB, Poznań, TSD w Toruniu

dr Katarzyna Pieczul

Instytut Ochrony Roślin – PIB, Poznań

fot. Piszczek

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 07/2022 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”