Odmiany ziemniaka w PDO

W rejestrze odmian roślin rolniczych prowadzonym przez COBORU znajduje się łącznie 121 odmian ziemniaka, a we Wspólnotowym Katalogu Odmian Roślin Rolniczych (CCA) prawie 1700 odmian.

Odmiany zarejestrowane w naszych warunkach klimatyczno-glebowych dają częściową gwarancję powodzenia uprawy, na pewno większą niż kreacje wpisane do Wspólnotowego Katalogu Odmian (CCA) pochodzące z dużej części Europy, wyhodowane w innych warunkach środowiskowych. Dlatego przy wyborze odmiany rolnicy mogą wspomagać się wynikami badań odmianowych przeprowadzanych w warunkach przyrodniczo-rolniczych naszego kraju. Takie wyniki zapewniają system Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) oraz Listy odmian zalecanych (LOZ) do uprawy na obszarze poszczególnych województw.

Opłacalność poszczególnych upraw roślin rolniczych, szczególnie w ostatnich dwóch latach, jest bardzo zróżnicowana. Dlatego korzyści płynące z systemu PDO mają duże znaczenie. Przejawia się to w systematycznym dopływie rzetelnej informacji o wartości odmian znajdujących się obrocie nasiennym, w różnych rejonach kraju i warunkach uprawy. Ułatwiają rolnikom trafny dobór najwartościowszych odmian do uprawy, dostosowanych do lokalnych warunków gospodarowania, w szczególności jeśli, mając na uwadze lokalny rynek zbytu, skorzystają z LOZ. Dodatkowo pomimo faktu, że w ostatnich latach w Polsce rejestruje się corocznie zaledwie po kilka odmian pochodzących głównie z rodzimych hodowli, to PDO z odmianami ziemniaka realizowane w ponad 30 lokalizacjach w kraju daje ogromną informację dla zainteresowanych rolników.

Krajowe czy zagraniczne?

Odmiany jadalne krajowe w porównaniu z oferowanymi kreacjami zagranicznymi często wykazują przewagę pod względem potencjału plonotwórczego oraz poziomu odporności na wirus Y. Przeważnie są również bardziej odporne na zarazę ziemniaka (na liściach) i wirusy. Cechy wyróżniające odmiany jadalne przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji to: smakowitość, typ konsumpcyjny (A – sałatkowy, B – ogólnoużytkowy, C – mączysty), kształt bulw, głębokość oczek, gładkość skórki, barwa miąższu. Cechy te powinny przesądzać o preferowaniu polskich odmian, szczególnie w systemach integrowanej i ekologicznej produkcji ziemniaków. Z kolei odmiany zagraniczne wykazują przewagę przede wszystkim pod względem cech decydujących o wyglądzie bulw.

Jednak dla producenta rolnego bardzo ważnym kryterium doboru odmiany jest opłacalność produkcji, czyli zysk. Jednym z głównych elementów produkcji ziemniaka konsumpcyjnego jest plon handlowy, jaki można uzyskać z uprawy danej odmiany, a w przypadku uprawy odmian skrobiowych najważniejszy finalnie jest plon skrobi. Potencjalne plony, jakie mogą dawać poszczególne odmiany, są zróżnicowane i w dużej mierze zależą od stanowiska (gleby) oraz panujących w nim warunków wodnych. Wyniki PDO wskazują, że przy takich samych nakładach można otrzymać plon 350 dt/ha oraz 550 dt/ha. Wykazana różnica plonu, przy średniej cenie 1 złoty za 1 kg, daje dodatkowo dochód w wysokości 20 tysięcy złotych brutto. Zatem spoglądając szczególnie na rynek zbóż, a w tym kukurydzy, można zauważyć, że przychody pomiędzy wspomnianymi gatunkami są bardzo zróżnicowane. Dlatego też właściwy dobór odmiany poparty niezależnymi wynikami PDO jest ważny.

dr inż. Tomasz Lenartowicz, mgr Joanna Paczocha

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej

fot. Fiedler

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 01/2024 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”