Raj dla szkodników

Skoczki, przędziorki, mączliki czy wciornastki to ciepłolubne gatunki szkodników, które bardzo dobrze rozwijają się w wysokich temperaturach. Lokalnie stają się coraz większym zagrożeniem dla wielu upraw rolniczych. Pojawiają się też nowe gatunki szkodników, którym sprzyjają upalne i suche lata, długie i ciepłe jesienie oraz łagodne zimy.

Rolnicy od przedwiośnia czekali na deszcz. Na polach i w lasach już w marcu tego roku eksperci stwierdzili, że mamy do czynienia z suszą atmosferyczną. Czyż i w tym sezonie miałaby się powtórzyć sytuacja z 2015 roku? Szacuje się, że na terenie naszego kraju w I dekadzie XXI w. wzrost średniej temperatury wyniósł 1°C, a prognozy klimatyczne opracowywane dla Europy wskazują, że średnia temperatura powietrza w kolejnych latach będzie jeszcze wzrastać. W 2070 r. ma to już być 2,4°C. Zmiany klimatyczne, a przy tym wzrost temperatury następujący z roku na rok, wpływają na zgrupowania szkodników w uprawach, zmiany ich zasięgu, fenologię, aktywność, liczbę występujących w ciągu roku pokoleń oraz przeżywalność w okresie zimy.

Mączliki opanowują rzepak

Mączliki, tzw. białe muszki, to znane gatunki ciepłolubne, które dotąd były poważnym zagrożeniem głównie dla roślin szklarniowych. Gatunek mączlika warzywnego od 2018 r. stał się uciążliwym szkodnikiem nie tylko dla upraw warzyw kapustnych uprawianych w polu, takich jak: jarmuż, kapusta włoska, brokuł, kalafior, kapusta brukselska, kapusta głowiasta, ale również upraw rzepaku jarego i ozimego. Poza tym zasiedla on chwasty, w tym: glistnik jaskółcze ziele, mniszka lekarskiego, mlecz polny i cykorię podróżnika. Gatunek ten z roku na rok wyrządza coraz większe szkody, wynikające również z problemów z jego zwalczaniem.

Wysysają soki i niszczą rośliny

Owad dorosły mączlika warzywnego jest podobny do mączlika szklarniowego, powszechnie występującego pod osłonami, z tą różnicą, że warzywny ma pośrodku każdej pary skrzydeł ciemne plamki. Zimują osobniki dorosłe (odporne na mróz do -18°C) na chwastach lub rzepaku ozimym. Wiosną na roślinach, na których mączlik warzywny zimował, rozwija się pierwsze pokolenie, którego osobniki dorosłe przelatują na warzywa kapustne, gdzie rozwijają 3-6 pokoleń. Szkody wyrządzają zarówno osobniki dorosłe, jak i larwy. Wysysają soki z tkanki przewodzącej liści, wydalając przy tym dużo rosy miodowej (podobnie jak mszyce), którą „odrzucają” na pewną odległość. Pokrywa ona liście i na niej rozwijają się grzyby sadzakowe utrudniające asymilację, co w przypadku warzyw może dyskwalifikować je jako surowiec do sprzedaży. Żerowanie mączlika prowadzi do zahamowania wzrostu, żółknięcia roślin, deformacji organów (wybrzuszenia), więdnięcia, a nawet zasychania. Progiem zagrożenia dla tego gatunku jest występowanie kilku osobników na plantacji. Szkodnik pojawia się od końca marca do października.

dr inż. Żaneta Fiedler

Nowoczesna Uprawa

rys. Marcin Treichel

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 07/2022 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”