Rynek ziarna kukurydzy

W agrotechnice kukurydzy w ostatnich pięćdziesięciu latach dokonał się ogromny postęp, na który złożyły się: osiągnięcia genetyki i hodowli, poprawa parametrów jakościowych oraz rozwój technologii uprawy.

Wysoka wydajność kukurydzy i wszechstronne możliwości wykorzystania skutkują systematycznym wzrostem powierzchni jej uprawy na świecie, która ze 100 mln ha w początku lat 60. wzrosła do ok. 135 mln ha w latach 90. i ponad 200 mln ha obecnie. W jeszcze większym stopniu wzrosły w tym czasie światowe zbiory ziarna – bo aż prawie czterokrotnie. Dziś pod względem obsiewanej powierzchni kukurydza ustępuje jeszcze pszenicy, ale zdecydowanie dominuje pod względem ilości zbieranego ziarna, które jest głównym towarem rolniczym w obrocie światowym.

Rosnące znaczenie kukurydzy w Polsce

Wzrost zainteresowania uprawą kukurydzy znalazł również swoje odzwierciedlenie w Polsce. Po załamaniu na początku lat 90. XX w., w kolejnych latach byliśmy świadkami dynamicznie rosnącej powierzchni uprawy kukurydzy. Uprawiana jest w dwóch kierunkach użytkowania – na kiszonkę z całych roślin oraz na ziarno. Kiszona jest niezastąpioną paszą dla bydła oraz surowcem dla bioenergetyki. Jest to jednak produkt w małym stopniu rynkowy i póki co produkowany głównie na potrzeby własne. Bardziej wszechstronnym produktem jest ziarno, które jest wielokierunkowo wykorzystywane zarówno na cele paszowe, spożywcze, jak i przemysłowe. W ostatnim dwudziestoleciu obserwuje się dynamiczny rozwój uprawy kukurydzy ziarnowej, która wprawdzie podlega większym fluktuacjom powierzchni niż kukurydza kiszonkowa, ale w ostatnim dziesięcioleciu utrzymuje się wyraźny trend wzrostowy.

W latach 2004-2011 zasiewy kukurydzy ziarnowej kształtowały się na poziomie 300-400 tys. ha. Znaczący wzrost powierzchni nastąpił od 2012 r., przekraczając początkowo 500 tys. ha, a następnie ustabilizował się na poziomie 550-650 tys. ha. Było to skutkiem dobrego plonowania, ale też wynikało z konieczności przesiewów wymarzniętych ozimin. Ostatnie dziesięciolecie było stosunkowo korzystne dla produkcji kukurydzy, której plony w uprawie na ziarno były relatywnie wysokie – średnia krajowa na poziomie ok. 70 dt/ha. Gorsze wyniki uzyskano tylko w suchych latach 2015 i 2019. Mimo problemów pogodowych i nie najlepszych cen na rynku, dobre wyniki produkcyjne sprawiły, że powierzchnia uprawy kukurydzy na ziarno zbliżyła się do 1 mln, a następnie przekroczyła 1,1 mln ha.

Skutkiem tego zbiory ziarna kukurydzy osiągnęły początkowo poziom ok. 4 mln t, a ostatnio 6,5-7,5 mln t. Oznacza to, że pod względem produkcji ziarna kukurydza wyraźnie przewyższa już żyto, pszenżyto czy jęczmień, a ustępuje tylko pszenicy. Udział ziarna kukurydzy w ogólnych zbiorach zbóż wzrósł z ok. 7% w 2010 r. do 12-14%, a ostatnio nawet przekracza 20%.

prof. dr hab. Tadeusz Michalski

Polski Związek Producentów Kukurydzy

Fot. Fiedler

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 01/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”