W pszenicy jarej ważna jest jakość ziarna

W ostatnich latach w Polsce rejestruje się głównie odmiany pszenicy jarej z grupy A, czyli jakościowych chlebowych, co świadczy o ukierunkowaniu prac hodowlanych w stronę poprawy parametrów technologicznych ziarna. Renesans przeżywa też pszenica orkisz.

Aktualnie Krajowy rejestr (KR) liczy 46 odmian pszenicy zwyczajnej jarej (wykres). Wszystkie zarejestrowane kreacje przydatne są do wypieku chleba, a aż 41 spośród nich zaliczono do grupy jakościowej chlebowej (A), pozostałe 5 do grupy B. Obecnie nie ma żadnej zarejestrowanej odmiany z grupy elitarnych odmian chlebowych (E) oraz z grupy odmian pastewnych lub innych (C). Odmiany pszenicy zwyczajnej jarej cechują się dobrą jakością wypiekową, na ogół lepszą niż odmiany ozime.

W KR są wpisane także dwie odmiany pszenicy orkisz (Kuiavia, Wirtas). Charakteryzują się one dużą wysokością roślin i małą odpornością na wyleganie, dlatego są mało przydatne do intensywnej uprawy. Ponadto cechują się niewymłacalnym ziarnem, stąd po omłocie dodatkowym koniecznym zabiegiem jest wydzielenie ziarna z kłosków (odplewianie). W ostatnich latach obserwujemy odrodzenie uprawy tego zboża, co związane jest z coraz większym zainteresowaniem ekologią i zdrową żywnością. Ponadto wzrost zainteresowania orkiszem wynika z jego unikalnych walorów zdrowotnych i żywieniowych, znacznie większych niż pszenicy zwyczajnej.

Mimo suszy plony były dobre

Pogoda w ostatnich latach bardzo często zaskakuje producentów, a jej negatywne skutki rzutują na wysokość plonów. W 2022 r. doświadczenia z pszenicą jarą zakładano w większości w przesuszoną glebę, opady w marcu wynosiły zaledwie 30% w porównaniu do wielolecia. Kwiecień charakteryzował się większą ilością opadów, ale był wyraźnie chłodniejszy. Niewielkie opady odnotowano również w okresie od maja do sierpnia. Ciepły i suchy czerwiec przyspieszył dojrzewanie roślin. Zbiór doświadczeń przeprowadzono wcześniej niż przed rokiem.

Pomimo niezbyt korzystnego przebiegu pogody sezon 2022 był sprzyjający dla uprawy pszenicy jarej. Uzyskane plony były o 8,2 dt/ha wyższe niż w 2021 r. i blisko 7 dt/ha wyższe w porównaniu z 2020 r. Średni plon ziarna na przeciętnym poziomie agrotechniki (a1) dla odmian wzorcowych tego gatunku wynosił 69,3 dt/ha, natomiast na wysokim poziomie agrotechniki był o 5,4 dt/ha większy.

mgr Anna Skrzypek

Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej

fot. Fiedler

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 02/2023 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”