W uprawie rzepaku ważny jest start

Wzrost i rozwój rzepaku w dużej mierze modyfikuje pogoda. Jest jednak kilka aspektów, o których należy pamiętać u progu nowego sezonu wegetacyjnego. Pozwolą nam one uniknąć błędów w prowadzeniu tej ważnej uprawy.

Olbrzymi wpływ na jesienny rozwój rzepaku ma przebieg pogody, a w tym roku wszystko będzie zależało od tego, czy w sierpniu i na początku września wystąpiły obfite opady, niwelujące suszę glebową w rejonach nią dotkniętych.

Nie spiesz się z przesiewami

Przy siewie w przesuszoną glebę może się okazać, że wschody rzepaku przedłużą się w czasie, a ponadto będą rzadkie. Dość często zdarza się, że po zasiewie rzepaku występują ulewy, które na glebach zlewnych powodują ich silne zaskorupienie, co skutkuje rzadkimi lub bardzo rzadkimi wschodami. Z takimi sytuacjami spotkałem się wielokrotnie w województwie opolskim, a w 2001 r. na Mazurach w rejonie Wielkich Jezior.

Otóż w Pieckach i w Jagodnym Małym, k. Giżycka, na polach silnie pofałdowanych i wytworzonych z ciężkich glin rzepak został wysiany w terminie, ale do gleby mocno wysuszonej, a jego wschody nastąpiły dopiero po 2-3 tygodniach, gdy nad polami przeszła ulewa. Na szczytach pagórków i u ich podnóży obsada rzepaku po wschodach wynosiła około 10-20 roślin/m². Większa obsada była na równiejszych fragmentach pól. Na powtórny przesiew rzepakiem było za późno i zaleciłem pozostawienie plantacji. Rzepak przezimował bez strat i wydał plon 28 dt/ha.

Ubiegłej jesieni na 3 polach w RSP Skrzypiec k. Prudnika, położonych na ciężkich glinach sudeckich, na terenie podgórskim, ulewa po zasiewie rzepaku zamuliła pola i rzepak długo męczył się ze wschodami. Powschodził rzadko, obsada wynosiła 15-20 roślin/m², a miejscami nawet mniej. Tamtejszy doświadczony agronom podjął decyzję, że rzepak nie będzie przesiewany. Dzięki temu, że gleby są w wysokiej kulturze, zasobne w próchnicę i składniki pokarmowe, rzepak na wiosnę bardzo mocno rozgałęził się, zawiązał mnóstwo dorodnych łuszczyn i plonował podobnie jak na polach o obsadzie 35-40 roślin/m2, dając 43-45 dt/ha. Należy pamiętać, że przy niskiej obsadzie rośliny mają prawidłowe warunki dla rozwoju mocnego sytemu korzeniowego oraz zawiązania dużej ilości dorodnych łuszczyn i dobrego wykształcenia nasion. W gęstych łanach z braku wystarczającej ilości światła do asymilacji następuje redukcja słabszych roślin, pędów bocznych i obniża się masa 1000 nasion.

Czy rzepak można wysiewać późno?

Wśród rolników i nie tylko panuje przekonanie, że rzepak musi być zasiany wcześnie i od 40 lat optymalny zalecany termin dla południowo-zachodniej części Polski to 25 sierpnia. Jest on w obecnie panujących warunkach klimatycznych stanowczo za wczesny. Od kilkunastu lat pogoda jesienią jest ciepła i jesienna wegetacja rzepaku się wydłuża. Zmienia się też genetyka odmian. W uprawie dominują odmiany mieszańcowe, bardziej tolerancyjne na opóźnienie siewy.

tekst i fot. dr Władysław Kościelniak

doradca rolny

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 09/2022 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”