Wiosenne nawożenie pod ziemniaka

Nawożenie jest jednym z głównych elementów kształtujących wielkość plonu i jakość bulw ziemniaka, ale również wysokość ponoszonych nakładów na jego uprawę.

Specyfika agrotechniki ziemniaka wynikająca z uprawy w szerokich rzędach i mechaniczna uprawa międzyrzędowa powodują wzrost mineralizacji materii organicznej, co przyczynia się do ubytku próchnicy w glebie. Jednak płytkie ukorzenianie i wysoka produkcja biomasy wymagają stosunkowo dużej ilości składników, stąd nawożenie ziemniaka powinno opierać się na stosowaniu nawozów naturalnych lub organicznych, uzupełnionych odpowiednim nawożeniem mineralnym. Ziemniak do wyprodukowania 1 t bulw pobiera 6,0 kg potasu (K₂O), 5,0 kg azotu (N), 1,5 kg fosforu (P₂O₅), 0,7 kg magnezu (MgO), 0,6 kg siarki (S); 0,6 kg wapnia (CaO), 43,0 g żelaza (Fe), 7,7 g manganu (Mn), 7,5 g cynku (Zn), 2,7 g boru (B), 2,2 g miedzi (Cu) i 0,1 g molibdenu (Mo). Chociaż większość zalecanych rodzajów nawozów wnoszących materię organiczną lepiej przyorać jesienią niż wiosną, to podkreślić należy, że umożliwiają one utrzymanie żyzności gleby w przedziale długofalowym, zwiększają pojemność sorpcyjną gleby, poprawiają strukturę i pojemność wodną gleby, a dodatkowo przyczyniają się również do lepszego wykorzystania i wyższej efektywności nawozów mineralnych.

Gdy nie ma obornika

W okresie wiosennym alternatywną formę uzupełnienia gleby w związki próchniczne mogą stanowić różnego rodzaju gotowe preparaty humusowe, co potwierdzono w badaniach przeprowadzonych w Zakładzie Agronomii Ziemniaka Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB Oddział w Jadwisinie (tab. 1.). Pod wpływem nawozów humusowych zastosowanych wiosną w formie oprysku na glebę bezpośrednio przed sadzeniem ziemniaka uzyskano przyrost plonu bulw od 3 do 5 t/ha, co stanowiło od 7 do 14% w porównaniu z obiektem kontrolnym.

Głównym źródłem składników pokarmowych są nawozy mineralne, których zapotrzebowanie należy ustalić jak najwcześniej wiosną, zaczynając od fosforu i potasu. Podstawę do stosowania fosforu i potasu, ale i pozostałych składników, zarówno makroelementów, czyli azotu i magnezu, jak i mikroelementów (Mn, Zn, Cu, B, Fe) powinna stanowić analiza gleby uwzględniająca określenie odczynu. Odczyn gleby w znacznej mierze decyduje o efektywności wykorzystania składników z gleby. Dla ziemniaka uprawianego na glebie lekkiej pożądane jest utrzymanie pH w KCl 5,5-6,0, natomiast na glebie średniej co najmniej 6,1-6,5.

Fosfor i potas są niezbędne

Ustalając wysokości dawek fosforu i potasu opierać należy się na pobraniu jednostkowym i zakładanym plonie bulw ziemniaka. Oprócz określenia zasobności gleby w przyswajalne formy tych składników dodatkowo należy uwzględnić również wykorzystanie składników z zastosowanego nawozu naturalnego. Znając zasobność gleby w przyswajalne formy tych składników posłużyć się można współczynnikami do przeliczenia ilości składników pobieranych z plonem ziemniaka na dawki nawozów (tab. 2.).

tekst i fot. dr inż. Cezary Trawczyński

Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB, Oddział Jadwisin

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 03/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”