Wyniki badań PDO pomogą wybrać odmianę

Badania PDO umożliwiają sprawdzenie aktualnej wartości dużej liczby odmian rzepaku ozimego wpisanych do Krajowego rejestru oraz niektórych odmian ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych. Przed podjęciem decyzji o zakupie odmiany warto je dokładnie przeanalizować.

W Polsce od wielu lat w strukturze zasiewów dominują zboża, w tym zwiększa się także powierzchnia uprawy kukurydzy. Przy tak dużym udziale w płodozmianie jednej grupy roślin ważnym elementem zmianowania jest uprawa innych gatunków, które byłyby dla nich dobrym przedplonem. Taką rośliną jest rzepak ozimy, który często jest najlepszym i głównym przedplonem dla zbóż. Ostatnio jednak uprawa rzepaku jest mniej dochodowa. Wiąże się to z niestabilnością ceny skupu nasion oraz rosnącymi kosztami produkcji tej rośliny, które wynikają z wysokich cen nawozów i środków ochrony roślin, a tych w rzepaku stosuje się stosunkowo dużo.

Na plonowanie wpływa pogoda

Wysokie plonowanie rzepaku jest jednym z warunków uzyskania lepszej dochodowości uprawy w gospodarstwie. Tymczasem osiągnięcie dużych plonów zależy od wielu różnych czynników, przy czym duże znaczenie ma przebieg warunków atmosferycznych w okresie wegetacji, zwłaszcza w niektórych fazach rozwoju roślin. Tak było w ostatnim sezonie, w którym warunki pogodowe były na ogół sprzyjające plonowaniu i uzyskaniu dobrej jakości nasion. Nie brakowało jednak okresów, w których pogoda negatywnie oddziaływała na wzrost i późniejsze plonowanie rzepaku.

Po zimie, podobnie jak w bieżącym sezonie, nie obserwowano strat roślin na polach, a ich stan oceniany był przeważnie jako dobry i bardzo dobry. Rośliny zachowały także całą lub dużą część zielonych rozet liściowych i nie musiały zużywać składników pokarmowych na regenerację masy wegetatywnej. Trwałe wznowienie wegetacji nastąpiło wcześniej niż zwykle, najczęściej już w drugiej i trzeciej dekadzie lutego. W okresie wegetacji rzepaku ozimego odnotowano zróżnicowane warunki opadowo-termiczne na terenie kraju. W wielu lokalizacjach odnotowano deficyt opadów, głównie
w kwietniu i maju. Mała ilość opadów wystąpiła zwłaszcza we wschodniej
i północno-wschodniej oraz centralnej części kraju. Tam w niektórych miejscowościach nie padało przez kilka tygodni. Również rozkład opadów był przeważnie niekorzystny,
a w wielu miejscowościach wystąpiły jednorazowe nawalne deszcze. Temperatura powietrza w całym okresie wegetacji była wyższa niż średnia wieloletnia, zwłaszcza w kwietniu
i maju, dlatego obserwowano wyraźne przyśpieszenie wegetacji i wcześniejsze osiąganie poszczególnych faz rozwojowych roślin. Przykładowo, rozpoczęcie kwitnienia nastąpiło przeciętnie o dwa-trzy tygodnie wcześniej w porównaniu z latami wcześniejszymi. W czerwcu warunki atmosferyczne charakteryzowały się porównywalną do wielolecia ilością opadów oraz wysoką temperaturą. Nastąpiło przyspieszone dojrzewanie roślin, które były gotowe do zbioru ok. dwóch tygodni wcześniej niż zwykle.

tekst i fot. mgr inż. Jacek Broniarz
Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej

Cały tekst można przeczytać w wydaniu 06/2025 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”