Zniszczyć nać i chwasty

Dikwat, który jeszcze niedawno zalecany był do desykacji wielu gatunków roślin uprawnych w formie popularnego Reglone 200 SL i jego odpowiedników, po ponad 60 latach został całkowicie wycofany!

Była to decyzja Unii Europejskiej. Produktu nie wolno stosować od 4 lutego br. Oznacza to wycofanie zaledwie jednej substancji czynnej, ale z grupy reprezentującej bardzo wąski zakres preparatów ekwiwalentnych. Wielu plantatorów w różnych uprawach ratuje się stosowaniem glifosatu. Jest to dopuszczone, lecz wyklucza zabiegi na plantacjach nasiennych. Niestety glifosatem nie można również desykować ziemniaków. Bulwy, które są zmodyfikowanymi łodygami, byłyby narażone na działanie tej substancji czynnej, co wyeliminowałoby ją z użycia.

Desykacja jest konieczna

Na plantacjach ziemniaków zawsze występuje obfita masa zielona. Po wykonaniu skutecznych zabiegów herbicydowych, ziemniaki pozbawione konkurencji chwastów silnie się rozrastają. W przypadku gdy zabiegi chwastobójcze są mało skuteczne, na plantacjach intensywnie rozwijają się chwasty, w tym najczęściej komosa biała o dużej masie zielonej, która dodatkowo utrudnia zbiór. Bez względu na stan plantacji przed zbiorem, na ogół desykacja ziemniaków jest konieczna, ponieważ niszczy zarówno nać, jak i chwasty, co gwarantuje łatwiejszą i wydajniejszą pracę maszyn. Zapobiega też przemieszczaniu się wirusów z liści i łodyg do bulw oraz ogranicza ich porażenie przez zarazę. Ponadto przyspiesza dojrzewanie bulw, wpływając na tworzenie się skórki. W pewnym
zakresie pozwala producentowi decydować o terminie zbioru.

Tylko cztery preparaty

Do ochrony ziemniaka zarejestrowanych jest około 460 środków. Połowę stanowią fungicydy. Na drugim miejscu znajdują się herbicydy (110), wśród których cztery preparaty, oparte na trzech substancjach czynnych, służą do desykacji ziemniaków. To bardzo skromny program, który w krótkiej formie przedstawiono w tabeli. W tak ograniczonym stosowaniu zalecane preparaty warto dokładnie poznać i maksymalnie wykorzystać ich możliwości.

Kuzyn glifosatu

Substancją czynną preparatu Basta 150 SL jest glifosynat amonu, związek zbliżony chemicznie do popularnego glifosatu. Jest również nieselektywnym środkiem, ale nie przemieszcza się w roślinie i niszczy jedynie jej opryskane nadziemnie części, stąd możliwość stosowania go w ziemniakach. Należy przestrzec wszystkich plantatorów przed stosowaniem jako desykanta preparatów zawierających w składzie glifosat! Jak większość desykantów, zabieg środkiem Basta 150 SL jednocześnie ogranicza porażenie bulw przez zarazę ziemniaka oraz wpływa na lepszą ich zdrowotność, zapobiegając przemieszczaniu się wirusów. Zgodnie z zaleceniami rejestracyjnymi, desykację zaleca się wykonać na plantacjach ziemniaka nasiennego metodą mechaniczno-chemiczną. Zabieg należy przeprowadzić w ciągu 24 godzin po mechanicznym zniszczeniu naci, czyli ścięciu jej na wysokości 10-20 cm, stosując opryskiwanie pasowe redlin. Zalecana dawka preparatu Basta 150 SL wynosi 3 l/ha.

Spotlight na trzy sposoby

Plantatorom zbóż znany jest powschodowy herbicyd Aurora 40 WG, którego czynnym składnikiem jest karfentrazon etylu zalecany w dawce
20 g s.cz./ha. Ta sama substancja czynna w formie preparatu Spotlight Plus 060 EO zalecana jest jako desykant na plantacjach ziemniaka jadalnego i przemysłowego w trzykrotnie wyższej dawce. Podobnie jak poprzedni produkt, również ogranicza przemieszczanie się wirusów oraz zabezpiecza ziemniaki przed porażeniem przez zarazę ziemniaka. Kładąc nacisk na poszczególne elementy ochrony, można wyodrębnić różne terminy i sposoby stosowania dawek w celu niszczenia naci.

Termin fizjologiczny – zabieg wykonać w fazie starzenia się roślin ziemniaka (BBCH 90), około 2-3 tygodni przed przewidywanym (fizjologicznym) terminem zbioru. Dokładny termin stosowania środka należy ustalić w zależności od przebiegu warunków meteorologicznych w danym rejonie oraz grupy wczesności uprawianej odmiany i przeznaczenia ziemniaków. Zabieg należy wykonać w momencie, gdy bulwy ziemniaka osiągnęły optymalną wielkość i jakość handlową oraz stopień dojrzałości skórki. Zalecana dawka
to 1,0 l/ha

Termin uwzględniający choroby wirusowe – niszczenie naci należy wykonać po przekwitnięciu roślin ziemniaka, około 7-14 dni po letnim oblocie mszyc – wektorów chorób wirusowych. W przypadku odmian wczesnych przypada to w III dekadzie lipca (około 60 dni po wschodach roślin ziemniaka), dla odmian średnio wczesnych w I dekadzie sierpnia (około 70 dni po wschodach), a dla odmian późnych w I lub II dekadzie sierpnia (około 80 dni po wschodach).

Preparat zaleca się stosować dwuetapowo, pierwszy zabieg w dawce 0,7 l/ha, drugi natomiast w dawce 0,3 l/ha po upływie 5-7 dni.

Termin uwzględniający zwalczanie zarazy ziemniaka – w programach ochrony plantacji ziemniaka przed zarazą likwidacja naci jest ostatnim zabiegiem ochronnym niszczącym zarodniki grzyba przemieszczające się z naci do bulw. Do zwalczania zarazy ziemniaka stosuje się środki grzybobójcze. Jeżeli ich działanie nie było w pełni efektywne, można w tym celu wykorzystać Spotlight Plus 060 EO. Zabieg należy wykonać najwcześniej, jak to możliwe (by jak najszybciej przerwać przemieszczanie się zarodników), ale zgodnie z terminem desykacji fizjologicznej.

Zaleca się stosowanie jednoetapowe (1,0 l/ha), ale możliwe jest także dwuetapowe – pierwszy zabieg w dawce 0,7 l/ha, drugi natomiast w dawce 0,3 l/ha po upływie 5-7 dni.

Ziemniaki należy zbierać nie wcześniej niż 14 dni od zastosowania środka. Przetrzymywanie bulw ziemniaka w glebie dłużej niż 3 tygodnie może spowodować odrastanie części nadziemnej roślin oraz zwiększa ryzyko ich porażenia rizoktoniozą.

W wysokich dawkach

Trzecia możliwość wykonania desykacji to zastosowanie jednego z dwóch identycznych preparatów – Beloukha 680 EC lub Randil Fast 680 EC zawierających jako substancję czynną kwas nonanowy. Preparaty są zalecane do stosowania na plantacjach ziemniaka jadalnego, przemysłowego i nasiennego metodą mechaniczno-chemiczną. Do wykonania zabiegu należy przystąpić po 24-48 godzinach od momentu mechanicznego ścięcia naci na wysokość 10-20 cm, w fazie ziemniaka BBCH 81-91. Preparat jak na współczesną ochronę jest zalecany w stosunkowo wysokiej dawce 16,0 l/ha. Na rynku znajdują się inne preparaty zawierające kwas nonanowy pod synonimową nazwą kwas peralgonowy, których nie należy stosować do desykacji ziemniaków. Preparaty te są przeznaczone do stosowania przez użytkowników nieprofesjonalnych. W ich składzie mogą się znajdować inne rozpuszczalniki i nośniki ze względu na ich inne przeznaczenie (nie desykacja ziemniaków). Ponadto są produkowane w małych opakowaniach, a więc użycie ich do klasycznej desykacji byłoby znacznie utrudnione i całkowicie nieekonomiczne.         

Abc skutecznej desykacji:

• zabiegi należy wykonywać na rośliny suche, ale w pełni turgoru, czyli na obeschnięte po ewentualnym deszczu lub we wczesnych godzinach rannych, kiedy nie występuje już rosa,

• ziemniaków nie należy desykować, gdy gleba jest popękana i bulwy są odsłonięte,

• co najmniej godzinę po zabiegu nie powinien padać deszcz, jednak pełną gwarancję daje okres 4 godzin,

• do desykantów nie wolno dodawać adiuwantów,

• działanie środków przyspiesza ciepła i słoneczna pogoda.

inż. Adam Paradowski

fot. Fiedler

Artykuł ukazał się w wydaniu 07/2020 miesięcznika „Nowoczesna Uprawa”

Program desykacji ziemniaków